دسته بندی | بهداشت عمومی |
فرمت فایل | pptx |
حجم فایل | 995 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 18 |
درروزگاران گذشته،هرچند وقت یکباربیماری وبا،طاعون،آبله ونظایرآن در کشورهای جهان همه گیر می شد ومیلیونها نفر را نابود می کرد.اولین حرکت درجهت کنترل بیماریهای واگیرداروتوجه به بهداشت ملی توسط جمهوری ونیزدر سال 1328 میلادی بودکه بیماری های همه گیر مانند وبا و طاعون راجزءقوانین قرنطینه قرار داد.
در سال 1851برای نخستین بار پزشکان کشورهای مختلف در پاریس،دراولین کنفرانس بین المللی بهسازی شرکت کردند وتعهد نمودند با همکاری یکدیگر بر علیه بیماریهای همه گیر مبارزه کنند.این کنفرانس در ادامه کار خود در سالهای آتی پیشنهاد ایجاد یک دفتر بین المللی بهداشت عمومی رامطرح نمود.این دفتر در سال 1909 به صورت رسمی در مقر دائمی خود در پاریس آغاز به کار نمودووظیفه این دفتر،جمع آوری اطلاعات مهم وقابل توجه بهداشتی و موضوعات وابسته به دولتها بود.
سازمان بهداشت جامعه ملل
|در فاصله دو جنگ اول ودوم (1918-1914)این سازمان تشکیل شدکه در زمینه های مالاریا،سرطان،استاندارد مواد زیستی،مسکن تیفوس،آموزش بهداشت وپزشکی،استاندارد کردن داروها وتغذیه فعالیت داشت .
در سال 1943 این اداره جهت رفع اثرات جنگ جهانی دوم ایجاد شد و دارای یک بخش بهداشت بود.
دسته بندی | روانشناسی و علوم تربیتی |
فرمت فایل | ppt |
حجم فایل | 6271 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 330 |
تکنیک های پیشگیری کننده به منظور ارتقای رشد و نمو هیجانی سالم و به ویژه بهداشت روانی
کسی که به توقعات و انتظارات اجتماعی پاسخ داده و رفتاری نزدیک به رفتار اکثر مردم جامعه دارد.
بهداشت یعنی توانایی کامل برای ایفای نقش های اجتماعی، روانی و جسمی.
اولیه: جلوگیری از پیدایش بیماری
ثانوی: مداخله زود هنگام در شناخت و درمان سریع نشانگان یک بیماری یا اختلال
ثالث: کاستن از گسترش عوارض جانبی بیماری یا اختلال
n هشیار (موراد مرتبط با آگاهی) n نیمه هشیار (مواردی که با توجه کردن به خاطر می آیند) n ناهشیار (افکار و اندیشه های ظاهراً فراموش شده)
n نهاد (سرچشمه نیرو های غریزی، تابع اصل لذت) n من (هسته مرکزی شخصیت و قوه مجریه آن، تابع اصل واقعیت) n من برتر ( قسمت اخلاقی و قضایی شخصیت)
دسته بندی | علوم پزشکی |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 136 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 60 |
پژوهش بررسی بهداشت دهان و دندان در 60 صفحه ورد قابل ویرایش
تقدیر و تشکر........................................................................................................
ا
پیشگفتار...............................................................................................................
ب
خلاصه.................................................................................................................
ج
مقدمه...................................................................................................................
د
عنوان صفحه
فصل اول (بهداشت دهان و دندان)
پوسیدگی دندان و عوامل مؤثر بر آن..........................................................................
1
راه های پیشگیری از پوسیدگی دندان........................................................................
2
جرم دندان چیست؟...............................................................................................
2
بهداشت لب.........................................................................................................
3
بهداشت لثه..........................................................................................................
4
بهداشت زبان.......................................................................................................
4
خشکی دهان........................................................................................................
5
بوی بد دهان و علت های آن..................................................................................
5
علل دهانی و دندانی..............................................................................................
6
علل عمومی.........................................................................................................
6
فصل دوم (مسواک وخمیردندان)
روش صحیح مسواک زدن ......................................................................................
7
روش های نگهداری از مسواک ...............................................................................
8
مشخصات و عمل خمیر دندان.................................................................................
9
خمیردندان های درمانی...........................................................................................
11
خصوصیات یک خمیردندان خوب............................................................................
11
دهان شویه ها........................................................................................................
12
فصل سوم (نقش مادران و مدارس)
نقش مراقبین بهداشت مدارس در حفظ سلامتی دندان های دانش آموزان........................
13
نکات بسیا مهم بهداشتی برا ی حفظ سلامت دهان و دندان...........................................
14
فصل چهارم (حوادث دندان)
هیپروسمنتوز .......................................................................................................
17
دندانها با دودسیگارازبین می روند ...........................................................................
17
حوادث دندانی و نحوه ی حفاظت از دندان آسیب دیده ..............................................
18
فصل پنجم (بهداشت نزد دندانپزشکان)
واکسیناسیون علیه هپاتیتB برای کارکنان دندان پزشکی..............................................
21
استفاده از روپوش.................................................................................................
21
استفاده ازدستکش.................................................................................................
22
ضد عفونی..........................................................................................................
22
تمیز کردن وسایل.................................................................................................
23
استریلیزاسیون یا ضد عفونی شدید ........................................................................
24
ضد عفونی کردن محیط کار و تجهیزات دندان پزشکی ..............................................
26
دفع مواد زاید دندان پزشکی..................................................................................
27
فصل ششم (اختلالات دندان)
مراقبت از دندانها و لثه ها.......................................................................................
28
آبسه دندان...........................................................................................................
28
تغییر رنگ دندانها.................................................................................................
32
فصل هفتم (حوادث دندان)
بیماریهای لثه.......................................................................................................
35
التهاب لثه ها........................................................................................................
35
پریودنیت Periodontitis: ..................................................................................
38
پس روی لثه ها....................................................................................................
40
علل پسروس لثه ها...............................................................................................
41
هیپرپلازی لثه Gingival hyperplasia..............................................................
43
خشکی حفره دندان Dry socket.........................................................................
44
فصل هشتم (سیستم ایمنی دهان)
سیستم ایمنی دهان................................................................................................
46
غشاء مخاطی دهان................................................................................................
47
بزاق Saliva .....................................................................................................
48
فصل نهم (دیابت و فسار خون)
ملاحظات دندان پزشکی در بیماران مبتلا به دیابت.....................................................
49
ملاحظات دندانپزشکی در بیماران مبتلا به فشار خون.................................................
54
بیماران مبتلا به فشارخون در محیط دندانپزشکی........................................................
59
ضمیمه1
ضمیمه2
پیشگفتار :
یکی از بهترین نشانه های خدا در ساختمان بدن انسان دهان ، زبان و دندانهای اوست . از آن جا که بهداشت دهان و دندان ، یکی از مهمترین شاخه های بهداشت عمومی به شمار می آید ، رعایت کامل مسائل بهداشتی در این زمینه برای حفظ سلامت دهان و دندان ها نیازمند آگاهی و توجه دقیق به آموزشهای صحیح بهداشتی می باشد .
عوامل مهم و مؤثر برای به نتیجه رساندن این مطلب عبارتند از : عوامل محیطی ، تغذیه ای صحیح و هم چنین برخورداری از یک فرهنگ غنی بهداشتی که هر کدام به نوبه ی خود نقش بسزایی را ایفا می کنند .
بیشتر افراد جامعه از این مسائل اطلاع کافی ندارند . این نداشتن اطلاع از عوامل مؤثر برای به نتیجه رساندن مسائل بهداشتی با محدودیت های آموزش های صحیح بهداشت دهان و دندان و همچنین کمبود مقالاتی در این زمینه پدید می آید .
مقدمه :
دهان نخستین قسمت لوله ی گوارش است. ین قسمت از لبها شروع و به حلق منتهی میشود.
در داخل این حفره دندان ها ، زبان و مجرای خروجی ترشحات غدد کوچک و بزرگ وابسته به حفره های دهان قرار دارند .
دندان ها عضوی سخت و سفید رنگ هستند که در فکّ بالا و پایین حفره های دهان جای گرفته اند .
ارائه ی مشکلات دندانی و نیز راههای پیشگیری و درمان آن از ویژگیهای بارز این اثر است .
رشد و گسترش علوم دندان پزشکی در رشته های تخصصی مختلف با سرعتی شگرف آن چنان پیش می رود که دندان پزشکان و دانشجویان این رشته جهت کسب آگاهی های علمی ملزم به استفاده از تحقیقات و مقالات جدید بوده تا بتوانند گره گشای مشکلات درمانی و بهداشتی در سطحی مطلوب و شایسته باشند.
بهداشت دهان و دندان
پوسیدگی دندان و عوامل مؤثر بر آن:
پوسیدگی یا همان کرم خوردگی دندان،انهدام انساج سخت دندان که معمولا با درد همراه است می باشد.
کرم خوردگی یا پوسیدگی دندان برای تمام افراد بشر رخ می دهد.
به طور کلی عواملی که در ایجاد پوسیدگی دندان دخالت دارند عبارتند از:
کمبودویتامین های («آ»،«ث»،«د»وکلسیم وفسفر)عوامل ارثی،بهداشتی،شکل فیزیکی دندان (چاله های عمیق Deep pitsوشکاف های عمیقDeep fissure)،عوامل تغذیه ای وبالاخره ترکیب بزاق و مقدار ایمونوگلبولین آن (IGA).
درهنگام پوسیدگی،آب سرد و خوردن شیرینی باعث احساس درد در دندان می گردد و در غیر این صورت دندان بدون درد است.
وقتی که دندانی در اصطلاح می پوسد،نسبت به گرما وتماس با شیرینی جات حساس می شود و بر روی آن نقاطی تیره رنگ پدید می آید.
پوسیدگی دندان در طفولیت و جوانی بیشتر از سایر سنین است. بنابراین سن یکی از عوامل مؤثر بر پوسیدگی دندان های ماست.در کسانی که شیرینی پز هستند و یا با مواد مختلف شیمیایی به خصوص اسیدها سر و کار دارند پوسیدگی دندان دیده می شود.
راه های پیشگیری از پوسیدگی دندان:
افزودن فلوئوربه آب آشامیدنی و رساندن آن به حد استاندارد.
مسواک زدن بعد از خوردن غذا و همچنین قبل از خوابیدن.
پرکردن دندان یا ترمیم آنها،برداشتن قسمت های پوسیده و ترمیم آن ها با مواد پرکردنی مختلف.
استفاده ی کمتر از تنقلات و شیرینی جات.
جرم دندان چیست؟
در صورت این که مدتی مسواک نزنیم و پلاک[1] را به طور کامل از روی دندان هایمان پاک نکنیم به مرور زمان تبدیل به جرم میشود.
ما خود قادر به برداشتن جرم از روی دندان نیستیم،زیرا جرم چنان محکم به دندان ها چسبیده است که تنها دندان پزشک قادر به برداشتن آن است.
جرم گیری دندان به سلامت لثه کمک می کند جرم هایی که در بالای لثه بر روی دندان ها تشکیل میشوند قابل رؤیت هستند.این جرم ها به صورت رسوب هایی به رنگ قهوهای و یا سیاه در اطراف طوق دندان ها دیده می شوند.
سطح خشن جرم یکی از محل های شایع تجمع پلاک است.
حتی اگر یک روز در مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان کوتاهی شود،بلافاصله مراحل اولیه ی تشکیل جرم آغاز خواهد شد.
«توکسینهای پلاک[2] باعث التهاب لثه و نیز تخریب و تحلیل استخوان نگهدارنده دندان می شوند.
پس از تخریب استخوان دندان ها هالق می شوند و در این هنگام سرعت تخریب استخوان اطراف آن بیشتر میشود،سرانجام وقتی که قسمت عمده از استخوان نگهدارنده ی دندان دچار تخریب شد،دندان آن چنان لق میشود که یا خودش به زودی ازجا کنده می شود و یا باید کشیده شود. پس از کشیده شدن دندان باید مراقبت هایی برای جلوگیری از آسیب صورت پذیرد.
بهداشت لب:
لب ها نیز مانند لثه ها و دندان ها در زیبایی صورت نقش بسیار مهمی را ایفا می کند.
گاز گرفتن لب هنگام صحبت کردن بسیار مضر است،زیرا هم موجب ضخیم تر شدن آن ها و هم چنین ایجاد خراش هایی بر روی لب می شود که گاهی درمان آن بسیار مشکل است. برای جلوگیری از خشک شدن دندان،ایجاد حساسیت و ترکیدگی لب ها و نیز محافظت در برابر بادهای خشک و گرم استفاده از کرم های مرطوب کننده بسیار توصیه می شود.
بهداشت لثه:
رعایت بهداشت لثه همانند دندان ها ضروری است.لثه ها قسمتی از مخاط دهان می باشند که به طوق دندان ها می چسبند واستخوان نگهدارنده ی دندان را هم می پوشاند.
از ویژگی های بارزی که باید در یک لثه سالم وجود داشته باشد:صورتی رنگ بودن،محکم بودن و پر خون نبودن آنها است.لثه ها ممکن است بر اثر نا مساعد بودن حالت عمومی بدن:رنگ پریده،خون آلود،نرم وشل ،متورم و یا تحلیل رفته باشند. ناراحتی های مذکور ممکن است بر اثر کم خونی،وضع بد دهان ومعده و رویش دندان ها و بارداری و بعضی از تب ها وپیری باشد.
بهداشت زبان:
زبان هم مانند سایر قسمت های دهان باید تحت مواظبت قرار داشته باشد به طریقی که از عفونت جلوگیری کامل به عمل آید.لازم است در روز چند بار ترشحاتی را که بر روی زبان ایجاد میشوند پاک کرد.
رنگ طبیعی زبان مانند لثه ها،صورتی می باشد.به محض اینکه تغیری در این رنگ ایجاد شد این نشان را دارد که اختلالاتی کم و بیش جدی در آن روی داده است.
خشکی دهان:
عمل بزاق مرطوب نگه داشتن دهان،تمیزوسفید کرن دندان ها و از بین بردن اسیدهای حاصل از پلاک دندانی می باشد.
در خشکی دهان عواملی چون:داروهای آرام بخش،آنتی هیستامین ها و پرتودرمانی سر و گردن مؤثرمی باشند.
خوردن نعنا و همچنین استفاده از محلولی که خود مخلوتی از آب و کمی گلیسیرین و چند قطره آب لیمو است می تواند تا حدودی در رفع خشکی دهان مؤثر واقع شوند.
بوی بد دهان و علت های آن:
برای اکثر مردم جالب است که بدانند بوی بد دهان نزد افراد سالم،نه تنها بد نیست بلکه خوش آیند هم می باشد.
بوی بد در دهان هنگامی به وجود می آید که بیماری در بدن شخص وجود داشته باشد.یعنی فقط اشخاص بیمار بوی بد در دهانشان شکل می گیرد.
به طور کلی علت های ایجاد بوی ناخوشایند را می توان در دو دسته تقسیم بندی کرد:
علل دهانی و دندان و دهانی
علل عمومی
علل دهانی و دندانی:
کسی که بهداشت دهان و دندان ره رعایت نکند بوی بد در دهانش ایجاد می شود،این چنین شخص با تمیز نکردن دندان های خود فضا را برای رشد و تکثیر میکروب ها فراهم می کند.
دندان های پوسیده هم می توانند عاملی برای این عارضه باشند.هر عاملی که باعث شود در ترشح بزاق اختلالی به وجود آید از دیگر عوامل مؤثر می باشد.
علل عمومی:
تمامی بیمارهای مجاری تنفسی،حنجره،ریه،گلو و معده،دیابت،مسمومیت های غذایی و دارویی،بیماری سیل و... می توانندباعث بوی بد دهان شوند.
از جمله بوی های بد دهانی که به محض باز شدن دهان فرد بیمار می توان تشخیص داد عبارت اند از:
بوی سولفر و استیفرم که ناشی از پوسیدگی دندان است.
بوی فکالوئد یا مدفوع که از ناراختی های بخصوص معده می باشد.
بوی ترشیدگی ناشی از حاملگی.
بوی زعفران ناشی از مرض قند.
بوی نزدیک به بوی سیر ناشی از مسمومیت با جیوه.
واکسیناسیون علیه هپاتیتB برای کارکنان دندان پزشکی:
واکسیناسیون به معنی ایمنی صد در صد در مقابل هپاتیت B نیست و افراد واکسینه شده هم باید نکات دیگر خفاظت شخصی را رعایت کنند.
شایع ترین بیماری خطرناک ویروسی که کارکنان دندان پزشکی در معرض ابتلای به آن قرار دارند هپاتیت B است.
اگر قبل از واکسینه شدن ، فردی باوسایل مشکوک آلوده به ویروس هپاتیتB زخمی شود،باید حداکثر 48 ساعت اقدام به تزریق واکسن نماید.
استفاده از روپوش:
به هنگام کار در کلینیک یا در لابراتور باید حتما از روپوش استفاده کرد و هنگام خروج از اتاق کار ، روپوش را در آورد. روپوش باید روزانه یا حداقل به محض آلوده شدن، ابتدا ضد عفونی وسپس شسته شود.
روپوش باید جدا از لباس های عادی شسته شود و قبل از شست وشو به مدت نیم ساعت در محلول هیپو کلریت سدیم[1] 5/0 درصد قرار گیرد.
استفاده از دستکش:
- هنگام کار و معاینه ی بیمار لازم است از دستکش استفاده شود.به غیر از موارد جراحی لازم نیست دستکش استریل باشد.
- هرگاه احتمال تماس کارکنان دندان پزشکی با خون،بزاق و غشای مخاطی وجود داشته باشد،باید از دستکش استفاده شود.
- اگر در حین کار بر روی بیمار،دستکش پاره یا سوراخ شد،باید آن را عوض کرد.
- اگر در روی دست زخمی وجود دارد باید قبل از پوشیدن دستکش زخم را با چسب پوشاند.
اگر دندان پزشک یا دستیارش دارای بیماری پوستیهمراه با ترشحات در دست ها باشد،لازم است تا بهبود کامل،از انجام کارها ی دندان پزشکی خودداری کند.
ضد عفونی:
ضد عفونی به معنی کاهش تعداد میکروارگانیسم ها است.
مواد شیمیایی به عنوان ضد عفونی کننده استفاده می شوند.(بسته به غلظت و مدت زمان استفاده از مادهی شیمیایی ممکن است ضد عفونی شدید،متوسط یا خفیف باشد) گاهی از درجه ی حرارت بیشتر در مدت زمان کوتاه تر نیز به عنوان ضد عفونی کننده استفاده می گردد.
مراحل استریلیزاسیون:
برای استریل شدن یا استرسل ماندن وسایل سه شرط زیر لازم است:
1) تمیز کردن وسایل
2) ضد عفونی شدید یا استریلیزاسیون وسایل
3) حفظ و ادامه ی استریل بودن وسایل
تمیز کردن وسایل:
اگر میکروارگانیسم ها با خون و بزاق ، پوشاننده شوند ممکن است در هنگام استریلیزاسیون زنده باقی بمانند، بنابراین تمیز کردن وسایل باید با دقت کافی به ترتیب زیر انحام گیرد:
1) وسایلی که قابل غوطه ور شدن هستند مانند:سوند،پنس،آینه،فورسپس جراحی،فرز،قلم حرم گیری وترمیمی،برس پرداخت،تری قالب گیری و...را باید بلافاصله پس از استفاده، در ظرف حاوی ماده ضد عفونی کننده یا شوینده قرار دادتا بقایای خون وبزاق روی آن ها خشک نشود.برای ضد عفونی کردن از محلول گلوتارالدئیدیامحلول تازهی هیپوکلریت سدیم استفاده می شود.
2) با استفاده از دستکش ضخیم وبرس بقایای خون و بزاق باید از رئی وسایل پاک شود.
3) به منظور جلوگیری از زنگ زدن وسایل ، باید قبل از استریلیزاسیون آن ها را به دقت خشک کرد.
استریلیزاسیون یا ضد عفونی شدید
استریلیزاسیون با استفاده از حرارت مرطوب(اتو کلاو):
- در دمای 121 درجه ی سانتی گراد با فشار 1 اتمسفر به مدت 20دقیقه.
- در دمای 134 درجه ی سانتی گراد با فشار 1 اتمسفر به مدت 5دقیقه.
باید مطئن شد که وسایل تحمل حرارت زیاد را دارند.
در اتوکلاو باید از آب مقطر استفاده کرد.اگر از آب معمولی استفاده شود،مواد معدنی آب روی وسایل رسوب می کندو باعث خوردگی آن ها می شود.هم چنین،تشکیل جرم ناشی از رسوبات آب روی جدار داخلی اتو کلاو باعث خوب کار نکردن دستگاه وطولانی تر شدن زمان استریلیزاسیون می گردد.
وسایل از جنس کربن استیل،فرزهای کار باید و بعضی از فرزهای الماسی در اثر رطوبت در اتوکلاو خوردگی پیدا می کند. از این رو ،فرزها و این گونه وسایل را در محلول نیتریت سدیم2درصد قرار داد و همواره با آن اتوکلاو کرد..
استریلیزاسیون با استفاده از حرارت خشک:
به طور کلی میکروارگانیسم ها در برابر حرارت خشک مقاوم تر از خرارت مرطوب(اتوکلاو) هستند.بنابراین،برای استریلیزاسیون وسایل با فور باید مدت زمان بیشتری صرف شود.به همین دلیل ،دمای170درجه ی سانتی گراد به مدت 2 ساعت لازم است.
نکات قابل توجه در استفاده از فور:
1) معمولا فضای داخل فور به طور کاملا یکنواخت داغ نمی شود. ممکن است در اطراف یا لابه لای وسایل وبسته های چیده شده در فور،هوا به اندازه کافی داغ نباشدودر نتیحه وسایل خوب استریل نشود. بنابراین،باید از روی هم قرار گرفتن وسایل خودداری گرددو هوای کافی در اطراف وسایل در جریان باشد.
2) در فورهایی درزگیر مناسب ندارند،حرارت از دست می رودودر نتیجه درجه حرارت مناسب ایجاد نمی شود. بنابراین،باید از درزگیرهای مناسب برای فور استفاده کرد.
3) وسایل حاوی پلاستیک یا کائوچونباید بااستفاده از فور استریل شوند.
قابل به ذکر است که کارکرد دستگاه استریلیزاسیون باید حداقل ماهی یک بار انجام تست کنترل حرارت بررسی و کنترل شود.
دسته بندی | علوم پزشکی |
بازدید ها | 21 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 1173 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 102 |
گزارش کاراموزی شبکه بهداشت و درمان ابهر در 102 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده
فصل اول : معرفی و تاریخچه 1
بهداری سابق 2
خانه بهداشت 3
مراکز بهداشتی درمانی 4
سازمان انتقال خون 6
عملکرد واحد مبارزه با بیماریها 10
عملکرد واحد تغذیه و مدارس 14
فصل دوم : فعالیتها 16
اهداف شبکه بهداشت ابهر 19
نگاهی بر بیمارستان امدادی ابهر 32
استراتژی های شبکه بهداشت ابهر 38
اهم فعالیتهای انجام شده بهداشت حرفه ای 43
عملکرد واحد بهداشت دهان و دندان 44
عملکرد واحد اسناد پزشکی 45
عملکرد نظارت بر درمان 47
فصل سوم : شرح تفصیلی آموخته ها 52
اهداف بهداشت محیط در نظام شبکه 52
مراکز تهیه و توزیع و نگهداری و فروش مواد... 53
بهداشت مواد غذایی 55
شرح وظایف کاردان بهداشت محیط در مراکز بهداشتی درمانی 61
بحث و نتیجه گیری 62
گزارشی از تشکیل شبکه بهداشت و حقوق باروری 75
آشنایی یا واحد بهداشت محیط شبکه بهداشت ابهر 79
اهداف برنامه های بهداشت خانواده 81
آموزش بهداشت روان در شبکه بهداشت ابهر 86
منابع و ماخذ 96
چکیده
امروزه آموزش و بهسازی منابع انسانی به عنوان یکی از استراتژیهای اصلی دستیابی به سرمایه انسانی و سازگاری مثبت با شرایط متغیر قلمداد میشود و از اینرو جایگاه و اهمیت راهبردی آن در بقاء و توسعه سازمانی نمایان شده است. بدیهی است این فعالیت نیز مانند هر فعالیت سازمانی دیگر مستلزم برنامهریزی صحیح و اصولی میباشد. نیازسنجی جزء جداییناپذیر برنامهریزی آموزشی و نظام بهسازی منابع انسانی محسوب میشود. طی فرآیند نیازسنجی، نیازها مشخص شده و برحسب اولویت برای ارضاء و تحقق آنها اقدام میشود. نیازها برای انتخاب اقدامات درست، قبل از انجام هر اقدامی مشخص میشوند. طراحی و اجرای پروژههای نیازسنجی آموزشی در هر سطحی مستلزم پیروی از یک طرح و الگوی عمل مشخصی است. انتخاب یا طراحی و تدوین الگوهای نیازسنجی میتواند باعث تسهیل و افزایش دقت و اعتبار فرآیند نیازسنجی شود. یک الگوی مناسب باید هدف، قلمرو (حوزه)، روشهای اجرایی، یاران سایر ابعاد لازم در جهت انجام یک پروژه نیازسنجی آموزشی را مشخص و معین نماید.
هدف پژوهش حاضر، بررسی الگوهای نیازسنجی موجود و مقایسه آنها از نظر شرایط اجرا، زمان، مکان و کاربردها و همچنین تعیین مناسبترین الگوها برای نیازسنجی در سیستم بهداشت و درمان استان اصفهان میباشد. و نیز بدین منظور پس از بررسی اسناد و مدارک موجود و جستجوی گسترده در منابع فارسی و انگلیسی، الگوها و تکنیکهایی که به صورت پراکنده دراین منابع معرفی شدهاند را پژوهشگر با استفاده از بینشی سیستماتیک، کلیه این الگوها و تکنیکهای موجود را در یک چارچوب کلی در پنج طبقه قرار داده و ضمن معرفی الگوهای هر طبقه، مزایا و معایب هر یک را مورد نقد و بررسی قرار گرفت. برای سنجش میزان تناسب و کاربرد الگوها و مدلهای مختلف از طریق مطالعه توصیفی پیمایشی با استفاده از ابزارهای نظیر پرسشنامه و مصاحبه سازمان نیافته،نظرات مدیران و معاونان و کارشناسان ستادی و بهداشتی (19) شبکه بهداشتی و درمانی در سطح استان اصفهان (80 نفر)، تحت بررسی قرار گرفت و نتایج تحقیق در دو بخش عبارتند از:
- برای نیازسنجی نیازهای بهداشتی جمعیت تحت پوشش: الگوهایی مناسب هستند که دارای ویژگیهای زیر باشند:
1- مفهوم نیاز به عنوان فاصله بین وضع موجود و مطلوب و نیز به عنوان برداشت ترکیبی. 2- منابع تعیین نیاز، جامعه، اهداف و ارزشهایشان. 3- ابزارهایی نظیر مشاهده مستقیم و پرسشنامه و ... . 4- شناسایی نیازها در سطح شهرستان. 5- ملاک تعیین الگو، میزان مشارکت جمعیت. 6- مناسبترین شرایط زمانی نیازسنجی در چند مرحله. 7- مناسبترین شرایط مکانی تجمع نمایندگان مردم در یک مکان خاص. 8- مناسبترین شرایط اجرایی، تجمع نمایندگان در یک مکان خاص، تکنیک دلفی. 9- کاربردیترین الگوها، الگوهای ترکیبی و الگوهای هدف - محور
برای نیازسنجی نیازهای سازمانی کارکنان: الگوهایی مناسب هستند که دارای ویژگیهای زیر باشد:
1- مفهوم نیاز به عنوان برداشت ترکیبی و نیز به عنوان فاصله بین وضع موجود و مطلوب. 2- منابع تعیین نیاز، کارکنان شاغل در شبکه و آرمانها و اهداف سیستم. 3- ابزارهای نظیر پرسشنامه، مشاهده مستقیم و ... . 4- شناسایی نیازها در سطح منطقه و شغل. 5- ملاک تعیین الگو، میزان مشارکت کارکنان. 6- مناسبترین شرایط زمانی نیازسنجی در چند مرحله. 7- مناسبترین شرایط مکانی تجمع نمایندگان کارکنان در یک مکان خاص. 8- مناسبترین شرایط اجرایی، تجمع نمایندگان در یک مکان خاص، تکنیک دلفی. 9- کاربردیترین الگوها، الگوهای ترکیبی و الگوهای هدف - محور
بنابراین نیازسنجی آموزشی اولین و اساسیترین گام در برنامهریزی آموزشی سیستم بهداشت و درمان و آموزش پزشکی است و تعیین نیازها براساس الگوها و تکنیکهای دقیق، میتواند اثربخشی و کارایی برنامهریزی این سیستم را افزایش دهد.
فصل اول : معرفی و تاریخچه
تاریخچه اولین درمانگاه در ابهر
همزمان با تصویب رژیم وقت در سال 1326 در مورد ساخته شدن درمانگاه در اقصی نقاط ایران ، شهرستان ابهر نیز جزء این مناطق بود که مرحوم ولی محمد سلطانی یک قطعه زمین محصور به متراژ6434جهت این امر اهدا نمودند . در اواسط سال 1326 نقشه پیاده و شروع به ساختن ساختمان نمودند که در نهایت در اوایل سال 1328 ساختمان اتمام و به بهره برداری رسید و در همان زمان دارو و پزشک به درمانگاه اعزام گردید . اولین پزشک این مرکز آقای دکتر محمد صعودی اهل تهران بودند که پس از مدتی جای خود را به آقای دکتر کرچمر پزشک آلمانی دادند که همراه با مترجم خود خانم سلیمانی به مدت دو سال به درمان بیماران پرداختند بعد از آن آقای دکتر رونق اهل یزد ، پزشک متخصص ایتالیایی ، آقای دکتر بیان کینی که تسلط کاملی به زبان فارسی داشتند و علاوه بر طبابت به نقاشی ،مجسمه سازی و شاعری نیز می پرداختند شروع به درمان بیماران نمودند . پس از آن دکتر چش جراح و متخصص و رئیس سابق بیمارستان ثریا ( بیمارستان دستغیب فعلی ) شروع به طبابت نمودند و پس از آن جای خود را به آقای دکتر دیزجی اهل تهران ، دکتر اودیشو با مذهب آشوری اهل ارومیه و دکتر خندان و پس از آن تا تعطیلی درمانگاه در سال 1357 آقای دکتر هانی اهل اصفهان به امر طبابت و درمان مراجعین می پرداختند.
واحدهای این درمانگاه پزشک داروخانه ، تزریقات و پانسمان ، عملهای کوچک و عملهای بزرگ بوده است . اولین کسانی که در این درمانگاه مشغول فعالیت بودند آقایان پرویز ابراهیمی ، اکبر ابراهیمی ، محمد ابراهیم حسن شاهی و عطا اسکندری و عده ای نیز نیروی غیربومی بودند .
درمانگاه تخصصی ( بهداری سابق ):
در سال 1335 یک منزل مسکونی به متراژ 900 متر خریداری گردید و تا چندین سال در این محل به انجام فعالیت هایی چون واکسیناسیون ، سمپاشی منازل و کارهای بهداشتی پرداختند پس از آن ساختمان ویران گردید و یک ساختمان جدید به متراژ 600 متر ساخته شد .
پس از تعطیل شدن درمانگاه شاهنشاهی در سال 1357 مرکز درمانی به این محل انتقال یافت و پس از آن به درمانگاه موقوفه حاج مراد خان حسن شاهی منتقل شده است . در حال حاضر خدمات تخصصی ( داخلی – چشم پزشکی – گوش و حلق و بینی –زنان و زایمان – دندانپزشکی و آزمایشات ) – مشاوره تغذیه و خدمات بهداشتی با وجود یک پایگاه بهداشتی به مردم ارائه می گردد .
تاریخچه
در کشور ما عرضه خدمات بهداشتی و درمانی توسط بخش دولتی ، خصوصی و مؤسسه های خیریه زیر نظر (( وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی )) با تکیه بر قانون بیمه همگانی انجام میشود . برنامه ریزی برای توسعه و تامین نیروی انسانی متخصص در امور پزشکی و ارتقای کمی و کیفی آن وانجام امور پژوهشی و تحقیقاتی با عنایت به نیازهای بهداشتی و درمانی جامعه به منظور کمک به حل مشکلات بهداشتی و درمانی از جمله وظایف دانشگاههای علوم پزشکی و دیگر سازمانهای مسئول در این وزارتخانه است .
بخشهای شبکه بهداشتی درمانی که در شهرستان مسئول کلی برنامه های بهداشتی درمانی می باشند عبارتند از :
خانه بهداشت
اولین محل مراجعه روستاییان نیازمند به امور بهداشتی پزشکی خانه بهداشت است که در آنجا کمک بهورزان زن ومرد - با تحصیلات دوره ابتدای یا راهنمای و طی 2 سال دوره آموزش مستقر هستند . بهورزان خدمات بهداشتی - درمانی اولیه راکه شامل آموزش بهداشت ، ایمن سازی بر علیه 6 بیماری مهم و خطرناک ودوران کودکی (دیفتری - کزاز- سیاسرفه- فلج اطفال- سرخک وسل) آموزش تامین آب آشامیدنی سالم و بهسازی محیط ، راهنمایی در مورد بهبود وضع غذا و تغذیه صحیح ، اصول بهداشت مواد غذایی ، توصیه مراقبتهای بهداشتی مادر و کودک ، آموزش درباره فاصله گذاری بین حاملگی ها ، پیشگیری و کنترل بیماریهای بومی و شایع ، درمان بیماریهای معمولی ، سوانح و حوادث ، تهیه و تدارک داروهای اساسی برای خانواده های روستایی در خانه بهداشت اغلب چهره به چهره و با حوصله و توضیحات کافی انجام می شود . هر خانه بهداشت یک روستای اصلی وچند روستای اطراف ( روستاهای اقماری ) رازیر پوشش قرار می دهد و چند خانه بهداشت زیر نطر یک مرکز بهداشتی - درمانی روستایی است .
مراکز بهداشتی - درمانی روستایی
این مراکز به طور معمول در روستاهای پرجمعیت مستقر هستند درآنها پزشک عمومی و مجموعه ای از کاردانهای امور مختلف پزشکی ، خدمات بهداشتی - درمانی و خدمات پیراپزشکی راارائه می کنند . این مراکز در روستاها اولین محل ارجاع بیماران از خانه های بهداشت هستند و همچنین نظارت بر کار بهورزان مستقر در خانه های بهداشت و انجام خدمات سیاری در روستاهای زیر پوشش رانیز برعهده دارند.
مراکز بهداشتی - درمانی شهر ی
این گونه مراکز مجموعه وظایف خانه های بهداشت و مراکز بهداشتی- درمانی روستایی را به مردم شهرها ارائه می کنند . در روستاها سطح اول شبکه ، خانه بهداشت و سطح دوم شبکه مراکز بهداشی - درمانی روستایی است که در شهرها مراکز بهداشت ی- درمانی شهری همانند مجموع سطح اول و دوم شبکه در روستاها عمل می کنند .
مرکز بهداشت و بیمارستانهای عمومی وتخصصی
مرکز بهداشت محل نظارت ، آموزش ، ارزشیابی و تدارک کلیه خانه های بهداشت و مراکز بهداشتی - درمانی روستایی و شهری است ضمنا پاره ا ی فعالیتهای تخصص - اپیدمیولوژیک راهم انجام می دهد .
بیمارستانها به طور معمول محل ارائه خدمات پزشکان متخصص و کارشناسان خدمات پیراپزشکی و در واقع محل ارجاع بیماران از مراکز بهداشتی - درمانی روستایی و شهری برای معاینات تخصصی و بستری شدن و معالجه بیماران بستری شده می باشند .طرحهای گسترش شبکه های بهداشتی - درمانی با توجه به سه عامل مهم دسترسی مردم به خدمات ، کم خرج بودن و مساله نیروی انسانی پزشکی و نیز با توجه به مختصات فرهنگی ، جغرافیایی و اقتصادی هر شهرستان طراحی گردیده اند .
امور درمان ودارو
خدمات درمانی سرپایی ،مراکز فوریت پزشکی ، خدمات درمانی بالینی و تهیه و تدارک داروهای مورد نیاز جامعه از موارد مهم امور درمان و دارو می باشد که معمولا خدمات درمانی سرپایی به دو صورت مراجعه مستقیم به مراکز درمانی و فوریت پزشکی بیمارستانها و یا استفاده از خدمات مراکز و پایگاههای فوریت ها ی پزشکی در منازل صورت می پذیرد ؛ خدمات درمانی بالینی بامراجعه بیماران به بیمارستانها و بستری شدن دراین مراکز انجام می شود ارائه خدمات درمانی بالینی در بیمارستانها ی عمومی ، تخصصی و فوق تخصصی انجام می شودکه بطور عمده محل استقرار بیمارستانها در مراکز شهری است و معمولا بیمارستانهای عمومی در مراکز شهری کم جمعیت مستقر است . بیمارستانهای عمومی دارای 4 بخش جراحی عمومی ، داخلی ، اطفال و زنان وزایمان و بیمارستانهای تخصصی و فوق تخصصی دارای بخشهای مختلف درمانی است .گرچه بیشتر به دلیل برخورداری ازامکانات وسیع تجهیزات کافی و کارکنان متخصص ارائه خدمات درمانی بیشتر در بیمارستانهای دولتی صورت می پذیردولی از ارائه خدمات بخش خصوصی و خیریه در شهرهای پرجمعیت وبویژه بخش خیریه که در طی چند سال اخیر توسعه کمی وکیفی نسبتا مطلوبی یافته است . نمی توان غافل بود . سیاستهای کلی کشور برپایه ایجاد انگیزه در بخش خصوصی به منظور سرمایه گذاری در امر درمان است ولی به دلیل گران بودن هزینه های درمان و در نتیجه عدم رغبت و تمایل بخش خصوصی در این زمینه توفیق چندانی حاصل نشده است . به منظور اجرا ی طرح نوین اداره بیمارستانهای دولتی با اتکاء به درآمدهای آن و ارائه خدمات درمانی به مردم در حال حاضر بیشترین خدمات ، در مجموعه های دولتی انجام میشود به طوری که در مراکز دانشگاهی استان خراسان بویژه مشهد و بخصوص بیمارستانهای قائم (عج)و امام رضا (ع) که دارای مراکز آموزشی - درمانی باشند اغلب مراجعه کنندگان برای اعمال جراحی تخصصی و فوق تخصصی به این مراکز مراجعه میکنند که به دلیل حضور پزشکان ماهر و همچنین تجهیزات پیشرفته عملکردی فراتر از استانی دارند و در برخی موارد پذیرای بیماران خارج از کشور نیز می باشند .
تاسیس بهداری کاشمر
در سال 1306 خورشیدی بهداری شهرستان ابهر تاسیس گردید که در محل اجاره ای شروع بکار نمود و ارتباطی با درمانگاه اعلائی نداشت درمانگاهاعلائی نیز سالیانی چند به امور درمانی بیماران سرپائی مشغول بود تا آنکه رفته رفته مراجعین آن زیاد شده و گردانیدن دستگاه هزینه های بیشتر و کادر فنی تکمیل تری را ضروری ساخت.
لاجرم در حدود سال 1326 خورشیدی آقای مهندس مهدی شوکتی فرزند برومند بانو عصمت السلطنه درمانگاه مزبور را با موقوفات و کلیه لوازم و موجودی به وزارت بهداری واگذار نمود تا بهتر و صحیح تر اداره شود ، ضمناً گسترش یافته هماهنگ ترقیات زمان گردد ، در همان سال وزارت بهداری ده تختخواب در آن دائر و با کادر قنی لازم شروع بکار نمود.
بدین ترتیب بیمارستان امدادی به وجود آمد. بهداری ابهر نیز از محل اجاره ای خود به بیمارستان اعلائی انتقال مکان یافت و این دو مؤسسه در یکدیگر ادغام شدند و تا با هزینه وزارت بهداری و عوائد موقوفات تواماً بخدمت مردم ادامه می دهد در سال 1331 خورشیدی آقای مهندس مهدی شوکتی اعتباری از دربار شاهنشاهی وصول و با آن یکدستگاه موتور بنام هلفورد بقدرت 62 اسب خریداری و یک حلقه چاه عمیق حفر و موتور مزبور را در آن نصب و سپس موتور چاه عمیق را وقف بیمارستان عصمتیه نمود تا از محل درآمد فروش آب کمکی دیگر به مخارج بیمارستان شود.
درآمد سالیانه املاک موقوفه و در آمد چاه عمیق بیمارستان عصمتیه در هر سال جمعاً حدود 20 هزار تومان می باشد.
از موقعیکه بیمارستان عصمتیه بوزارت بهداری واگذار گردید دگرگونی بسیار در سیستم امور درمانی بیماران بوجود آمد کادر فنی لازم تدریجاً استخدام و شروع بکار کردند رفته رفته پیشرفت نمود تا اینکه امروز بحد کمال خود رسیده و موثر ترین خدمات را در راه امور درمان و بهداشت سکنه شهرستان کاشمر بنحو شایسته و مطلوب انجام می دهد.
بهداری شهرستان ابهر و بیمارستان امدادی مشترکاً در راه تامین سلامت و بهداشت مردم این ناحیه ارزنده ترین گامها را بر میداشتند بهداری شهرستان ابهر با واحدهای تابعه خود دارای هفت نفر پزشک دیپلمه یکنفر متخصص آزمایشگاه و یکنفر مددیار اجتماعی مخصوص امور بهداشت و تنظیم خانوار و حدود پنجاه نفر کارمند بود.
در حال حاضرشبکه بهداشت ودرمان شهرستان ابهر زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی زنجان به ارائه خدمات بهداشتی ودرمانی به مردم عزیز می پردازد.
اسامی مسئولان شبکه بهداشت ودرمان ابهر:
دکتر غلامرضا غلامی به عنوان مدیرشبکه بهداشت ودرمان ابهر
دکتر علی محمدی به عنوان معاون درمان شبکه بهداشت ودرمان ابهر
دکتر مجتبی قائمی به عنوان معاون بهداشتی شبکه بهداشت ودرمان ابهر
دکتر مهرداد اسماعیل زاده به عنوان سرپرست بیمارستان اعلائی ابهرارائه خدمت می نمایند.
استراتژی های شبکه بهداشت ابهر
استراتژی 1 :
1- اجرای برنامه آموزشی برای پرسنل خدمات شهرداری به تعداد 82 نفر
2- اجرای برنامه آموزشی برای پرسنل شبکه بهداشت و درمان به تعداد 44 نفر
3- اجرای برنامه آموزشی برای بهورزان فارغ التحصیل
4- اجرای برنامه آموزشی پزشکان و جانشینان مراکز شهری و روستائی و ستاد شبکه به تعداد 65نفر
5- تشکیل جلسه مرکز مشاوره بیماریهای رفتاری و فعالیت مبارزه با AIDS برای پزشکان متخصص عفونی
6- تشکیل جلسه آموزشی برای جمعی از روحانیون
استراتژی 2
1- تشکیل جلسه برای شناساندن فعالیتهای مرکز مشاوره بیماریهای رفتاری و فعالیت های AIDS برای جمعی از متخصصین عفونی
2- تشکیل جلسه برای شناسائی مرکز مشاوره بیماریهای رفتاری و فعالیتهای AIDS برای کادر درمانی بیمارستان امدادی
التور : استراتژی 1 و 2
1- تشکیل جلسه آموزشی با حضور پزشکان و کارشناسان مراکز بهداشتی – درمانی شهری و روستائی
2- تشکیل جلسه کمیته التور با حضور روسای بیمارستانها و کارشناسان عضو کمیته التور
3- تشکیل جلسه کارگروه بهداشت و سلامت شهرستان و مطرح کردن آن با حضور اعضای کارگروه در فرمانداری
4- تشکیل جلسه آموزشی برای رابطین ادارات ( کشاورزی – فرمانداری و ... )
5- تشکیل جلسات آموزشی با حضور مسئولین ادارات آموزش و پرورش آمل و لاریجان توسط واحد بهداشت مدارس با همکاری واحد بیماریهای واگیر
6- تشکیل جلسات التور توسط مراکز بهداشتی درمانی شهری و روستائی برای پرسنل فنی تحت پوشش
7- تشکیل جلسه آموزشی التور توسط بیمارستان امدادی برای تعدادی پرسنل تحت پوشش بیمارستان
استراتژی 2 :
1- تشکیل جلسات هماهنگی با روسای بیمارستانها و اعضای کمیته التور شهرستان
2-تهیه امکانات برای تهیه محیط التور ( کاری بلر )
3-توزیع محیط های التور د رحد نیاز در سطح مراکز بهداشتی – درمانی شهری و روستائی و خانه های بهداشت
4-هماهنگی بیمارستان امدادی در جهت تهیه نمونه التور از موارد مشکوک به التور به آن بیمارستان
5- هماهنگی درمانگاه اعلائی در جهت تهیه نمونه التور از موارد مشکوک به التور به آن بیمارستان
6- هماهنگی بیمارستان 17 شهریور در جهت تهیه نمونه التور از موارد مشکوک به التور به آن بیمارستان
7-توزیع دستورالعمل پمفلت های آموزشی در سطح مراکز بهداشتی درمانی شهری و رستائی و خانه های بهداشت
8- انجام آزمایشات فوری و سریع از نمونه التور تهیه شده توسط هلال احمر
9- ثبت دقیق مشخصات بیماران ابتلا به اسهال در بیمارستانها و مرکز بهداشتی درمانی شهری و روستائی و خانه بهداشت
10- پیگیری موارد اسهال توسط پرسنل و کارشناسان مسئول مرکز و بهورزان خانه های بهداشت
عنوان برنامه کاهش موارد حیوان گزیدگی
استراتژی 1 :
1- تشکیل جلسه کمیته بیماریهای مشترک انسان و حیوان
2- تشکیل جلسه آموزشی برای پزشکان و کارشناسان مراکز بهداشتی – درمانی شهری و روستائی
3- تشکیل جلسه آموزشی برای مربیان بهداشت مدارس شهرستان
4- تشکیل جلسه کمیته اتلاف سگ های ولگرد و پیگیری های لازم در فرمانداری – بخشداری مرکزی با حضورکارشناسان ادارات شهر داری – نیروی انتظامی – محیط زیست و ...
5- ارسال دستورالعمل کنترل جمعیت شگ های ولگرد به مراکز بهداشتی – درمانی شهری و روستائی
عنوان برنامه نظام گزارش دهی بیماریها :
استراتژی 1و2:
1-شکیل جلسه آموزشی برای پزشکان و کارشناسان و رابطین گزارش دهی بیمارستانها و مسئولین فیزیوتراپی ها و توانبخشی ها
2-تشکیل جلسه آموزشی لپتوسپیروزیس برای پزشکان و کاردانها و کارشناسان بیماریها و بهداشت محیط مراکز شهری و روستائی
3- تشکیل جلسات آموزشی نظام گزارش دهی بیماریها برای پرسنل فنی و بهورزان توسط مسئولین مراکز بهداشتی – درمانی شهری و روستائی
4- توزیع پمفلت های آموزشی ( بنر های آموزشی ) در سطح مرکز درمانی شهری و روستائی به خانه های بهداشت و بخش های مختلف بیمارستانها و مراکز فیزیوتراپی ها و توانبخشی ها
عنوان بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان :
استراتژی 1:
تشکیل جلسه آموزشی برای کارشناسان مسئول و پزشکان مرکز شهری و روستائی
تشکیل جلسات آموزشی پرسنل فنی و توسط پزشکان مسئول مرکز
استراتژی :
1- درخواست ادامه اکیپ نظارت شهرستان برای ممانعت از فروش مرغ زنده در سطح بازار روزها
2- بحث در کار گروه بهداشت سلامت و درخواست ادامه فعالیت های مورد نیاز در پیشگیری از بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان
3- هماهنگی با اداره دامپزشکی در خصوص پیگیری سریع مواردی که از سوی سیستم شبکه بهداشت - درمان در خصوص تلفات ماکیان گزارش
می گردد.