دسته بندی | کشاورزی و زراعت |
بازدید ها | 4 |
فرمت فایل | ppt |
حجم فایل | 623 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 27 |
پاورپوینت پروژه کارآفرینی کشت صیفی جات و سبزی جات در 27 اسلاید قابل ویرایش
مقدمه
تقاضای مداوم برای سبزی های تازه و فراورده ها در بازارهای کشور نشان دهنده عظیم بودن نقش
اقتصادی صنعت تولید سبزی وسهم آن در بر آورد کردن عمده رژیم های غذایی است
متخصصین علم تغذیه معتقدندکه مصرف سبزی ومیوه به صورت تازه یافراورده ای ازبروزناراحتیهای
ناشی ازفقرغذایی جلو گیری می کند.خوشبختانه مصرف سبزی و میوه به صورت تازه در ایران بسیار
رایج است.
و کمتر سفره ایمی توان یافت که خالی از آن باشدولی با این حال یاد آور می شویم که علی رغم
قدمت وسابقه طولانی کشت تعداد قابل ملاحظه ای ازسبزیها درایران پیشرفت قابل توجهی دراین
زمینه صورت نگرفته است.
خصوصاً منطقه ی مغان به علت همسایه بودن با کشور آذربایجان در این زمینه نقش مهمی ایفا کند
لذا اهمیت دادن به گلخانه ولی با مدیریت صحیح می تواند منطقه ما را به سوی کشاورزی مدرن
سوق دهد.
ومادرزمینه تهیه بذر،تولید و انبار داری وبازاررسانی بعلت عدم توجه به اصول صحیح علمی وتکنیکی
دچارنا بسامانی های عمده ای می باشیم که با کاربر آخرین روش های علمی کشور ما نیز به صورت
یکی از مهمترین ممالک صادر کننده انواع سبزی به صورت خام و فرآورده ای باشد.
اهمیت اقتصادی طرح:
تولید سبزی به روش گلخانه ای بستری مناسب برای برگشت سریع و مطمئن سرمایه گذاری های
کشاورزی است که باعث ثبات در منطقه برای سبزی کاری با خارج کردن این حرفه از حالت
فصلی به دائمی می گردد .
حرفه ی سبزی کاری به میزان قابل توجهی به اقتصاد ملی کمک می کند و علاوه بر کشاورزان
نفرات زیادی را نیز در زمینه های متعددی نظیر تهیه ی فرآورده های سبزیجات ، حمل ونقل و
بازار یابی جذب می نماید که با توجه به نیروی انسانی فراوان و بازار عرضه ی مناسب داخلی و
خارجی پرورش سبزی وطرح مدرن سبزی کاری از دور نمای روشنی در منطقه داراست وقابلیت
جذب قسمت عمده ی سرمایه گذاری های بخش کشاورزی را دارد.
اهداف طرح:
اشتغال
زایی
با توجه به جمع کثیر افراد جویای کار در منطقه این طرح می تواند در صورت کافی و مدیریت صحیح
موفقیت قابل توجهی برای اشتغال زایی داشته باشد مخصوصاً اشتغالی مطمئن و دائمی.
2)خارج
کردن کشت از حالت فصلی به دائمی:
کشاورزی
در منطقه با توجه به شرایط خاص فصلی برای مدت محدودی است.
لذا منطقه با توجه به پتانسیل های موجود دیگر نیاز مند سیستمی است تا با خارج از این مرحله
کشاورزی وارد مرحله ای مطمئن و دائمی گردد. احداث گلخانه با توجه به کنترل آن در شرایط
مطلوب می تواند کشاورزی را در چهار فصل به صورت درآمد زا احیاء کند
توجیه فنی طرح:
افزایش جمعیت از یک سو و کاهش وسعت اراضی حاصلخیز به دلیل توسعه روز افزون شهرها
و مناطق صنعتی از سوی دیگر ضرورت استفاده بهینه از امکانات موجود را بیش از پیش می نماید .
بطور کلی افزایش راندمان محصولات کشاورزی به دو لیل صورت می گیرد .
یکی افزایش سطح زیر کشت و دیگری عملکرد محصول در واحد سطح .
روش اول بنا به محدودیت هایی که ذکر شد قابل اجرا نمی باشند لذا بایستی با استفاده از تکنولوژی
های جدید راندمان را افزایش دهیم که تولید سبزی به روش گلخانه ای از مصادیق آن است.
ازمحصولاتی که درکشت گلخانه ای صیفی جات موردتوجه قرار گرفته اند،خیار و گوجه فرنگی می باشد.
خیار تریپلوئید است که هر بوته ی آن در یک فصل زراعی 7-5 کیلو گرم محصول تولید میکند.
برای هر متر مربع 3 بوته در نظر می گیرند،لذا برای هر متر مربع در حدود 20- 15 کیلو گرم خیار
برداشت می کنند. فاصله بوته روی ردیف 45-40 س و فاصله دو ردیف از هم80-70س در نظر
بذر این خیارهیبرید بوده وخیار حاصل پارتنوکارپی و قلمی خواهد بودکه محصول آن هر دو روز یک بار
قابل برداشت است.به دلیل مسدودبودن محیط کنترل شرایط اقلیمی وهمچنین آفات و امارض به
راحتی مقدور می باشد.با توجه به اینکه هدف از گلخانه کشت درپاییز وزمستان می باشدو چون در این
فصل دمای هوا خیلی پایین وهمچنین نور کافی وجود نداردلذا این بذور را اصلاح کرده اند برای نور
کم ودمای کم.فاصله کشت گوجه فرنگی متفاوت ازخیارمی باشدبه طوری که فاصله بوته هاروی ردیف
60(س) و فاصله دو ردیف از هم 90(س) می باشد.میزان تولید گوجه فرنگی در یک متر مربع 25-20
کیلوگرم می باشد و دوره رشد محصول بین 8-6 ماه به طول می انجامد.
بوته ها به وسیله ی ریسمان های نخی به صورت عمودی به میله های طولی گلخانه بسته می شوند
و به شکل قائم رشد می کنند.
تاسیسات مورد نیاز گلخانه
1)استخر آب وچاه
استخر آب به عنوان ته نشین کننده املاح موجود درآب وتعدیل کننده فشارآب و درجه حرارت آب
که ازواردشدن شک به گیاه جلوگیری می نماید علاوه برآن استخر آب به عنوان یک انبار بزرگ آب
یا ذخیره آب نقش مهمی را بر عهده دارد که این آب از طریق چاه تامین خواهد شد.
2)آبیاری تحت فشار
این سیستم بهترین سیستم ممکن برای آبیاری گلخانه ها وسایر محصولات کشاورزی است.که دارای
اختلاف رطوبت بسیار پایین و بازده بسیار بالایی می باشد. این سیستم دارای نوار آبیاری می باشد
که به فواصل معین روی این نوار ها قطره چکان تعبه شده است؛همچنین دارای منبع کود و فیلتر
اسیون جهت تصفیه می باشد.
دسته بندی | کشاورزی و زراعت |
بازدید ها | 4 |
فرمت فایل | ppt |
حجم فایل | 623 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 27 |
پاورپوینت پروژه کارآفرینی کشت صیفی جات و سبزی جات در 27 اسلاید قابل ویرایش
مقدمه
تقاضای مداوم برای سبزی های تازه و فراورده ها در بازارهای کشور نشان دهنده عظیم بودن نقش
اقتصادی صنعت تولید سبزی وسهم آن در بر آورد کردن عمده رژیم های غذایی است
متخصصین علم تغذیه معتقدندکه مصرف سبزی ومیوه به صورت تازه یافراورده ای ازبروزناراحتیهای
ناشی ازفقرغذایی جلو گیری می کند.خوشبختانه مصرف سبزی و میوه به صورت تازه در ایران بسیار
رایج است.
و کمتر سفره ایمی توان یافت که خالی از آن باشدولی با این حال یاد آور می شویم که علی رغم
قدمت وسابقه طولانی کشت تعداد قابل ملاحظه ای ازسبزیها درایران پیشرفت قابل توجهی دراین
زمینه صورت نگرفته است.
خصوصاً منطقه ی مغان به علت همسایه بودن با کشور آذربایجان در این زمینه نقش مهمی ایفا کند
لذا اهمیت دادن به گلخانه ولی با مدیریت صحیح می تواند منطقه ما را به سوی کشاورزی مدرن
سوق دهد.
ومادرزمینه تهیه بذر،تولید و انبار داری وبازاررسانی بعلت عدم توجه به اصول صحیح علمی وتکنیکی
دچارنا بسامانی های عمده ای می باشیم که با کاربر آخرین روش های علمی کشور ما نیز به صورت
یکی از مهمترین ممالک صادر کننده انواع سبزی به صورت خام و فرآورده ای باشد.
اهمیت اقتصادی طرح:
تولید سبزی به روش گلخانه ای بستری مناسب برای برگشت سریع و مطمئن سرمایه گذاری های
کشاورزی است که باعث ثبات در منطقه برای سبزی کاری با خارج کردن این حرفه از حالت
فصلی به دائمی می گردد .
حرفه ی سبزی کاری به میزان قابل توجهی به اقتصاد ملی کمک می کند و علاوه بر کشاورزان
نفرات زیادی را نیز در زمینه های متعددی نظیر تهیه ی فرآورده های سبزیجات ، حمل ونقل و
بازار یابی جذب می نماید که با توجه به نیروی انسانی فراوان و بازار عرضه ی مناسب داخلی و
خارجی پرورش سبزی وطرح مدرن سبزی کاری از دور نمای روشنی در منطقه داراست وقابلیت
جذب قسمت عمده ی سرمایه گذاری های بخش کشاورزی را دارد.
اهداف طرح:
اشتغال
زایی
با توجه به جمع کثیر افراد جویای کار در منطقه این طرح می تواند در صورت کافی و مدیریت صحیح
موفقیت قابل توجهی برای اشتغال زایی داشته باشد مخصوصاً اشتغالی مطمئن و دائمی.
2)خارج
کردن کشت از حالت فصلی به دائمی:
کشاورزی
در منطقه با توجه به شرایط خاص فصلی برای مدت محدودی است.
لذا منطقه با توجه به پتانسیل های موجود دیگر نیاز مند سیستمی است تا با خارج از این مرحله
کشاورزی وارد مرحله ای مطمئن و دائمی گردد. احداث گلخانه با توجه به کنترل آن در شرایط
مطلوب می تواند کشاورزی را در چهار فصل به صورت درآمد زا احیاء کند
توجیه فنی طرح:
افزایش جمعیت از یک سو و کاهش وسعت اراضی حاصلخیز به دلیل توسعه روز افزون شهرها
و مناطق صنعتی از سوی دیگر ضرورت استفاده بهینه از امکانات موجود را بیش از پیش می نماید .
بطور کلی افزایش راندمان محصولات کشاورزی به دو لیل صورت می گیرد .
یکی افزایش سطح زیر کشت و دیگری عملکرد محصول در واحد سطح .
روش اول بنا به محدودیت هایی که ذکر شد قابل اجرا نمی باشند لذا بایستی با استفاده از تکنولوژی
های جدید راندمان را افزایش دهیم که تولید سبزی به روش گلخانه ای از مصادیق آن است.
ازمحصولاتی که درکشت گلخانه ای صیفی جات موردتوجه قرار گرفته اند،خیار و گوجه فرنگی می باشد.
خیار تریپلوئید است که هر بوته ی آن در یک فصل زراعی 7-5 کیلو گرم محصول تولید میکند.
برای هر متر مربع 3 بوته در نظر می گیرند،لذا برای هر متر مربع در حدود 20- 15 کیلو گرم خیار
برداشت می کنند. فاصله بوته روی ردیف 45-40 س و فاصله دو ردیف از هم80-70س در نظر
بذر این خیارهیبرید بوده وخیار حاصل پارتنوکارپی و قلمی خواهد بودکه محصول آن هر دو روز یک بار
قابل برداشت است.به دلیل مسدودبودن محیط کنترل شرایط اقلیمی وهمچنین آفات و امارض به
راحتی مقدور می باشد.با توجه به اینکه هدف از گلخانه کشت درپاییز وزمستان می باشدو چون در این
فصل دمای هوا خیلی پایین وهمچنین نور کافی وجود نداردلذا این بذور را اصلاح کرده اند برای نور
کم ودمای کم.فاصله کشت گوجه فرنگی متفاوت ازخیارمی باشدبه طوری که فاصله بوته هاروی ردیف
60(س) و فاصله دو ردیف از هم 90(س) می باشد.میزان تولید گوجه فرنگی در یک متر مربع 25-20
کیلوگرم می باشد و دوره رشد محصول بین 8-6 ماه به طول می انجامد.
بوته ها به وسیله ی ریسمان های نخی به صورت عمودی به میله های طولی گلخانه بسته می شوند
و به شکل قائم رشد می کنند.
تاسیسات مورد نیاز گلخانه
1)استخر آب وچاه
استخر آب به عنوان ته نشین کننده املاح موجود درآب وتعدیل کننده فشارآب و درجه حرارت آب
که ازواردشدن شک به گیاه جلوگیری می نماید علاوه برآن استخر آب به عنوان یک انبار بزرگ آب
یا ذخیره آب نقش مهمی را بر عهده دارد که این آب از طریق چاه تامین خواهد شد.
2)آبیاری تحت فشار
این سیستم بهترین سیستم ممکن برای آبیاری گلخانه ها وسایر محصولات کشاورزی است.که دارای
اختلاف رطوبت بسیار پایین و بازده بسیار بالایی می باشد. این سیستم دارای نوار آبیاری می باشد
که به فواصل معین روی این نوار ها قطره چکان تعبه شده است؛همچنین دارای منبع کود و فیلتر
اسیون جهت تصفیه می باشد.
دسته بندی | کشاورزی و زراعت |
بازدید ها | 7 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 64 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 70 |
گزارش کاراموزی خلاصه ای از کشت و پرورش درخت سیب در 70 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست
گزارش کار .......................................................................................... .2
مقدمه..................................................................................................... 3
بخش اول : کلیاتی در مورد درخت سیب
درخت سیب و خواص بتانیکی آن .......................................................4
انواع واریته های سیب و پایه های پیوندی...............................................4
ازدیاد و تکثیر درخت سیب..................................................................5
طرح و ایجاد باغ میوه..........................................................................7
بخش دوم کاشت :
طرح ریزی و تهیه نقشه درختکاری.......................................................13
روش های کاشت درختان...................................................................14
تهیه چاله جهت کاشت درخت............................................................15
عملیات انتقال نهال از خزانه به زمین اصلی.............................................15
بخش سوم : داشت
آبیاری و طرق آن.............................................................................20
کود دادن.........................................................................................22
شخم پای درختان.............................................................................24
مبارزه با علف های هرز.....................................................................24
هرس .............................................................................................25
پیوند..............................................................................................34
آفات.............................................................................................37
بیماری ها.......................................................................................40
بخش چهارم : برداشت
روش های برداشت..........................................................................47
عملیات پس از برداشت...................................................................48
انبار و نگهداری میوه ها..................................................................50
شرح فعالیت های انجام شده در طول دوره کارآموزی
محل کارآموزی : بخش باغبانی اداره جهاد کشاورزی شهرستان ابهر ( بهار 87 )
1.پاسخگویی به مراجعین مربوط به بخش باغبانی
2.تایپ نامه های اداری
3.تهیه لیست های مربوط به توزیع نهال و کود ریز مغذی
4.بازدید از نهالستان های اطراف ، باغات سیب وانگور به همراه کارشناسان بررسی کننده خسارت سرما
5.پیگیری فعالیت های مربوط به دبیرخانه
مقدمه
سیب از گونه های وحشی موجود در آسیا و اروپا به دست آمده و قدمت کشت آن به سال های ماقبل تاریخ می رسد با وجود قدمت کاشت سیب در دنیا و شناختی که در ایران زمین از این درخت داشته اند تا این اواخر به عنوان یک محصول تجاری تلقی نمی شد . در واقع در سی سال اخیر سیب به صورت تجاری در ایران کشت شده است . درخت سیب در بیشتر نواحی ایران می روید و بارور می شود و هر ناحیه ای سیب مخصوص دارد . سیب گلاب ، سیب دماوند ، سیب شمیران ، سیب ترشی آش ، سیب خراسان ، سیب شیرین درشت و ...
گل درخت سیب در اوسط بهار در می آید بنابراین کمتر دچار سرمازدگی می شود . درخت سیب در زمینی که خاکش رسی و کود داده شده است و قشر زیرینش قابل نفوذ به آب باشد تنومند می شود و میوه اش خوب و فراوان خواهد بود . در زمینی که خاکش رسی و آهکش از ده درصد تجاوز نکند درخت سیب پرحاصل می شود . درخت سیب را در تمام زمین هایی که خاکش متوسط باشد می توان کاشت .
درخت سیب در آب و هوای مرطوب بهتر رشد می کند . ولی در آب و هوای خشک رشدش قابل توجه نیست. اکثرا درخت سیب در نقاط خنک و رو به شمال که برای درختان دیگر مناسب نیست کاشته می شود. درخت سیب نیز مانند درختان دیگر نیاز به عملیات مناسب آبیاری ، هرس ، کوددهی و... دارد که در بخش های بعدی بررسی شده اند .
بخش اول : کلیاتی در مورد درخت سیب
*درخت سیب و خواص بتانیکی آن
درخت سیب از خانواده رزاسه ، جنس مالوس بوده و دارای ارقام مختلفی می باشد. عدد پایه کروموزومی آن برابر 17،(x=17) بوده و تعداد کروموزوم های آن متفاوت (34،58،68) است.درخت سیب تابع آب و هوای سرد معتدل با نیاز سرمایی متوسط است ، خاک مناسب برای پرورش آن ، رسی شنی حاصلخیز با عمق کافی و pH خنثی را می پسندد. ریشه گیاه با توجه به نوع بافت خاک ، واریته و اثرات مختلف محیطی نبات ، می تواند تا چندین متر در خاک فرو رود. بیشترین رشد ریشه ها ، در بهار از زمان باز شدن جوانه ها تا خرداد ماه است. ریشه مطلوب در عمق و شعاع متعادل و متناسبی منشعب و تمام حجم خاک در دسترس خود را برای بدست آوردن آب و مواد غذایی مورد بهره برداری قرار می دهد.
ساقه درخت به سبب حالت خاص ، قابلیت انعطاف پذیری و پرورش نهائی را به انواع فرم ها دارد. جوانه ها در درخت به چند دسته " چوب ، گل و انتظار و خفته " تقسیم می شوند.
گل ها در آن منظم و مجتمع دارای:5 کاسبرگ ، 5 گلبرگ به رنگ سفید یا صورتی ، 4-6 تخمک و تخمدان و پرچم های زردرنگ ، مضربی از 5 را دارند.
*انواع واریته های سیب و پای های پیوندی
واریته های مهم خارجی سیب :
-گونه های زرد لبنانی (Golden Deliciose)
-گونه های قرمز لبنانی(Red Deliciose )
-گونه های Gen hardy))
-گونه های Clark) )
از بین واریته های بیشماری که تولید شده اند ، تعدادی از آن ها که در برابر بیماری ها ی مهم مقاومند عبارتند از :
-Var.Estivaتولیدی (فرانسه) INRA با حساسیت کمتر نسبت به بیماری سفیدک حقیقی
و لکه سیاه سیب.
-Var.Chardon تولیدی INRA ، با عدم حساسیت فوق العاده به بیماری قارچی و مقاوم در برابر بیماری زنگار.
-Var.Mustus تبار ژاپنی ، با میوه های خیلی درشت ، با میزان حساسیت کمتر به سفیدک حقیقی و حساسیت نسبی به لکه سیاه و شانکرهای مختلف تولید گردیده است.
مهمترین ارقام ایرانی :
گلاب اصفهان ، گلاب شیراز ، گلشاهی ، زرد مشهد و حیدرزاده تبریز.
پایه های سیب :
الف- پایه های بذری
این پایه ها از طریق بذر ازدیاد می یابند ، درختان پیوند شده روی آن ها دارای رشد خوبی بوده و داشتن تأخیر در باروری و رشد و تولید ناهمگن از خصوصیات ارثی و ژنتیکی آن ها است و نیز ریشه زایی آن ها در حالت غرقابی زمین رضایت بخش است ، بعلاوه درختان حاصل از پیوند زنی بر روی اینگونه پایه ها در تطابق با محیط و سازگاری با خاک های معمولی از نرمش خوبی برخوردار هستند . دو واریته مهم از آن ها عبارتند از :
-واریته آلمانی Bitten Felder
-واریته فرانسوی Bengauge Rose
ب- پایه های غیر بذری
*ازدیاد و تکثیر درخت سیب
تکثیر درخت سیب از راه پیوند روی نهال های حاصل از کاشت بذر انجام می گیرد. ضمنا از راه پاجوش و خوابانیدن می توان گونه هایی از سیب را زیاد کرد.
راه های ازدیاد و تکثیر
الف-خزانه کاری
عبارت از محلی که بذور نباتات اعم از سبزیجات ، گل های نشایی ، دانه و هسته درختان مثمر و غیر مثمر تحت شرایط خاص به طور متراکم کاشته تا پس از رشد کافی به محل اصلی انتقال یابند . در شرایط خزانه پس از رشد کافی پایه های بذری ، روی آن ها را پیوند می زنند ،برای داشتن و به دست آوردن این چنین پایه های مطلوب باید زمین و محل خزانه در بهترین شرایط کیفی قرار گیرد .
سلسله مراتب زیر در احداث محل خزانه و خزانه کاری ضروری به نظر می رسد :
1.انتخاب بذر
- خواص مطلوب بذر، از قبیل : قوه نامیه ، قدرت نامیه و خلوص بذر
- جداگانه کشت کردن بذر درختان دانه دار مثل سیب و گلابی و درختان هسته دار مثل هلو و زردآلو از سبزیجات نشایی و قلمه ، از مواردی به شمار می آیند که در انتخاب بذر باید به آن ها توجه خاصی معطوف داشت.
2. انتخاب محل خزانه
برای پرورش نباتات بخصوص در خزانه رعایت موارد زیر ضروری می باشد :
- آفتابگیر بودن محل
- در حد متوسط بودن بافت خاک و غنی بودن از مواد آلی
- داشتن 20سانتی متر عمق خاک زراعتی
- دارای خصوصیات عالی با تهویه خوب
تهیه زمین خزانه
- انجام شخم عمیق در پاییز و اضافه کردن40-30 تن کود دامی در هکتار ، که کود پوسیده را باید با خاک مخلوط و ادغام کرد .
- عاری بودن از علف های هرز و نرم کردن آن به منظور تماس کامل بذر با خاک خزانه
- اضافه کردن خاک برگ پوسیده جهت حاصلخیزی و بهتر شدن کیفیت خاک
- خاصیت نفوذپذیری آب و عمل تهویه به نحو شایسته در آن انجام گیرد
موقع خزانه کاری
کاشت پاییزه برای درختان دانه دار مانند سیب و گلابی و... در نواحی که دمای هوا از 10- تا 12- درجه سانتی گراد پایین تر نمی رود مناسب تشخیص داده شده است ، باید توجه داشت پس از اولین آبیاری بذور کاشته شده ردیفی باید آن ها را با کود دامی پوسیده و خاک برگ پوشانید .
فواصل و عمق کاشت بذر در خزانه
عمق کاشت بذر در خزانه بر حسب ریزی و درشتی ، آب و هوا ، و نرمی و سفتی خاک تغییر می نماید .
عمق کاشت در جوانه زنی بذر مؤثر است زیرا :
- اگر بذر عمیق کاشته شود رطوبت بیش از نیاز آن است و ممکن است پس از سبز شدن به سختی از خاک خارج شود .
- بذر اگر سطحی کاشته شود ممکن است در اثر زود خشک شدن خاک سطحی ، بذر نیز خشک گردد یا به مصرف حشرات و پرندگان برسد .
بذر سیب و گلابی را در عمق 2.5-2 سانتی متر کاشته و روی آن را کود پوسیده دامی می پاشند . به طور کلی عمق خاک کاشت را 3-2 برابر طول بذر در نظر می گیرند . فاصله مناسب کشت در خزانه را که به صورت جوی و پشته در نظر می گیرند حدود 40-30 سانتی متر در نظر می گیرند . مدت زمان لازم برای سبز شدن بذر سیب 90 روز است . در نواحی معتدل بذر آن را در پاییز و در سردسیر در بهار می کارند . در صورتی که بخواهند روی آن ها در خزانه اول عمل پیوندزنی انجام دهند باید فاصله را 8-5 سانتی متر روی خطوط در نظر گرفت در صورتی که پیوند نهال در خزانه دوم انجام گیرد فاصله را کمتر در نظر می گیرند . نوع پیوندی که در خزانه انجام می گیرد پیوند شکمی است .
طرق کاشت در خزانه :
1.دستی : بذر را با ماده همراه مخلوط و در واحد سطح موردنظر می پاشند .
2.خطی : با توجه به ریز و درشتی بذر عمق کاشت در آن متفاوت است .
3.ردیفی : که اغلب در خزانه های هوای آزاد جهت کشت بذور درختان مثمر و غیرمثمر به منظور تهیه پایه نرک استفاده می شود .
بهتر است که طول قطعات را بسته به شیب زمین و نوع خاک 50-20 متر و بین قطعات را خیابانی به عرض 3-2 متر برای عبور وسایل مکانیکی در نظر بگیریم پس از گاورو شدن زمین که آن را آبیاری کرده ایم ، اقدام به کشت بذور می نماییم .
خزانه ثانویه (خزانه انتظار )
نهال ها پس از کشت بذور در خزانه اول و رشد کافی به محل اصلی ، در زمین انتقال داده می شوند . چنانکه به هر دلیلی نتوان نهال ها را به محل اصلی انتقال داد می توان از خزانه ثانویه بهره برد . در خزانه ثانویه باید زمین غنی تر از خزانه اول باشد ، ونیز فاصله کشت و عرض آن ها بیشتر در نظر گرفته شود . حدودا 28 کیلوگرم بذر سیب در هکتار برای کشت در خزانه نیاز است .
ب. قلمه کاری
قلمستان : به محلی که در آن قلمه پاره ای از درختان مثمر و غیرمثمر و درختچه های زینتی تحت شرایط خاص کاشته می شوند قلمستان گویند .
اهمیت قلمستان
- تسریع در میوه دهی درختان میوه
- ایجاد پایه های یکنواخت برای تهیه نهال های مرغوب
- جلوگیری از فرسایش خاک با احداث قلمستان در اراضی شیب دار
- از شرایط لازم برای داشتن درختان سیب مناسب ، قلمه کاری آن است اما فعلا به دلیل بالا بودن هزینه تولید از نظر اقتصادی نسبت به سایر روش ها گران تر تمام می شود . قلمه های مناسب و مطلوب یکساله را در پاییز پس از قطع شیره نباتی گیاه برای ریشه دار شدن در ماسه قرار داده و در بهار به زمین اصلی انتقال می دهند .
ج-.بذرکاری
در شرایط خاص ممکن است بعضی افراد مستقیما بذور را در محل اصلی کشت نمایند ، اما به دلیل ریسک پذیری این روش هم از نظر پسروی ژنتیکی صفات مطلوب و هم از نظر مدت زمان رسیدن باغ به مرحله تولید اقتصادی و هزینه بالای آن ، از سوی محققان و افراد باتجربه مردود شناخته شده است .
د- کاشت پاجوش
چون نهال های پاجوش با وجود خواص خوب ، نیازمند هرس های شدید هستند و از طرفی محصول آن ها از کمیت و کیفیت پایینی برخوردار می باشند ، از کاشت آن ها برای تولید محصول صرف نظر می شود .
طرح و ایجاد باغ میوه
* طرح و ایجاد باغ میوه
عوامل مؤثر در طراحی باغ
gr 300
اصول نگهداری نهال قبل از کاشت
پس از تهیه نهال ها از خزانه و انجام اعمال لازم (آرایش ریشه ، پرالیناژ ) باید آن ها را به محل اصلی انتقال داد . در صورتی که به هر دلیلی (عدم آماده بودن زمین اصلی و یا گودال های محل غرس نهال ) باید نهال ها را در گودال و یا شیاری قرارد داده و با ریختن خاک و شن بر روی ریشه ها از خشک شدن آن ها جلوگیری شود . در صورتی که محل خزانه گرمتر از محل اصلی باشد باید با ریختن شن و ماسه بر روی ریشه نهال از بیدار شدن نهال ها جلوگیری کرد ، تا در موعد مناسب نسبت به انتقال آن ها اقدام کرد .
کاشت نهال در محل اصلی
برای کاشت نهال اگر خاک ، حاصلخیز و دارای بافت مناسب باشد ، کافیست مقداری از خاک محل کاشت را با بیل برداشته و پس از قرار دادن ریشه در درون گودال روی آن را با خاک سطح الارض پوشانید . اگر گودال با مته کنده شود پس از بیرون آوردن خاک تحت الارض آن را با کود پوسیده دامی و خاک رس و مقداری کود دیر جذب مخلوط نموده و در درون گودال ریخته و پس از قرارگیری مناسب نهال در خاک آن را با خاک می پوشانند . برای کشت دو نفر لازم است ، یکی نهال را بطور عمودی در چاله قرار داده و دیگری نسبت به پر کردن نهال اقدام می کند .
در کاشت نهال رعایت چند نکته ضروریست
1.سمت درختکاری
در مورد سمت درختکاری دو نظریه وجود دارد
برخی معتقدند بهتر است نهال ها همانطوری که در خزانه قرار گرفته بودند ، در محل اصلی نیز باید بدین ترتیب کاشته شوند تا نور آفتاب به آن قسمتی که در برابر آفتاب نبوده ، صدمه نزند . نیز برخی عقیده دارند ، تنه ای که بر روی آن پیوند شده باید رو به شمال باشد ، چون تغییرات دما در این طرف کمتر است ، این روش اخیر درست تر به نظر می رسد .
2. عمق کاشت
باید طوری نهال روی زمین قرار گیرد که محل پیوند چند سانتی متر بلندتر از سطح خاک باشد تا از ریشه دار شدن پیوندک جلوگیری شود و نیز از گود افتادن درخت در زیر خاک جلوگیری کرد زیرا سبب خفگی آن می شود.
3. باد
در مناطق بادخیز ، پیوندک باید رو به باد باشد تا از شکستن گیاه در اثر فشار باد جلوگیری شود ، استفاده از قیم نیز در این نواحی توصیه می شود .
4. پر کردن گودال
پس از انجام عملیات کاشت و پر کردن گودال :
اولا : با فشار خاک اطراف نهال با بیل یا پا خاک اطراف ریشه را کاملا محکم کرد تا محفظه هوا در خاک باقی نماند .
ثانیا : مقدار نشست خاک که در اثر آبیاری بوجود می آید و باعث گود افتادن نهال می گردد را به حداقل تقلیل رسانید .
5. آبیاری پس از غرس نهال
بلافاصله پس از غرس نهال در محل اصلی باید آن ها را آبیاری کرد تا نها ل ها خشک نشوند . و به واکاری احتیاج پیدا نکنند .
6. هرس پس از غرس نهال
بلافاصله پس از غرس نهال باید آن ها را بر حسب هدف ، هرس و شکل دهی کرد نیز حذف کردن جوانه های پایین و باقی گذاشتن 5-3 جوانه روی نهال ضروریست .
مواد لازم در غرس نهال با ریشه عریان
- بازرسی سرشاخه ها و آرایش ریشه .
- خیس نمودن ریشه نهال و انجام عمل پرالیناژ در صورت خشک شدن .
- خیس نمودن نهال در صورت چروکیده شدن .
عملیات لازم بلافاصله بعد از کاشت
- قیم زدن
محکم نگه داشتن نهال در موقع وزش باد و پس از آبیاری از اهداف مهم در قیم زدن است . در سیستم های کشت معمولی از قیم متوسط استفاده می شود اما در سیستم های داربستی و پهن از قیم های بلند چوبی یا آهن استفاده می شود و شاخه ها روی سیم های رابط قیم ها به فرم های متفاوتی هدایت می شوند .
- هرس اولیه یا هرس بعد از غرس نهال
علاوه بر هرس ریشه ، برای تعادل بین اندام های هوایی و زیر زمینی ، ساقه را بسته به منطقه کشت ( از نظر سردی یا معتدل بودن هوا ) 80-60 سانتی متر قطع کرده تابدین وسیله فرصتی را برای جوانه ها و شاخه های فرعی که اسکلت بعدی درخت را تشکیل می دهند ، فراهم کرد .
- آبیاری
پس از قرارگیری مناسب نهال باید آن را آبیاری کرد تا نیاز آبی نهال جوان برآورده شود .
دسته بندی | فنی و مهندسی |
بازدید ها | 2 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 2196 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 85 |
گزارش کارآموزی کارخانه روغن کشی کشت و صنعت شمال در 85 صفحه ورد قابل ویرایش
پیشگفتار
واحدهای روغن کشی بر اساس نزدیکی - ماده اولیه بخصوص تخم پنبه احداث میشوند که این مناطق بیشتر در استانهای مازندران، گیلان و خراسان میباشند. یکی از این واحدهای روغن کشی کشور کارخانه روغن کشی کشت و صنعت شمال واقع در استان مازندران، شهرستان ساری (در دوازده کیلومتر شهر ساری) میباشد.
این کارخانه در سه شیفت کار میکند و دارای سیستم بازیابی فاضلاب و تصفیه آب میباشد که پسابهای بازیابی شده جهت شروب نمودن زمینهای مزروعی کارخانه استفاده میشود.
این کارخانه روغن کشی دو واحدی میباشد که واحد شماره 1 آن نیز (کشت و صنعت شمال) تولید روغن و واحد شماره 2 آن (ام. ام) صابون پزی است.
به طوری که گفته شد محصول اصلی کارخانه کشت و صنعت شمال، روغن نباتی است که به دو صورت دان و جامد عرضه میگردد و در کنار این محصول اصلی، محصول فرعی، خلط صابون تولید شده نیز در واحد 2 به صابون تبدیل میشود. واحد تولید گاز اکسیژن و هیدروژن در داخل کارخانه وجود دارد که گاز هیدروژن تولید شده، جهت پروسس هیدروژناسیون صورت میگیرد و اکسیژن تولیدی در مخازن پر شده و جهت استفاده بخشهای خصوصی و دولتی به خارج از کارخانه برده میشود.
در ضمن طرح توسعه کارخانه نیز در دست اقدام است که تا حدودی اجرا گردیده، ولی هنوز مورد بهره برداری قرار نگرفته است. و لازم به تذکر است که مدیریت کارخانه تحت نظارت بانک صنعت و معدن میباشد و محصول تولیدی کارخانه با نام (( روغن غنچه )) به بازار عرضه میگردد.
مقدمه
روغنها و چربیها از زمانهای بسیار دور یکی از اجزا اصلی و مهم تشکیل دهنده غذای انسان بوده است. که یک گرم آن در حدود 2/9 کیلوکالری انرژی در بدن تولید میکند. همچنین غذای طبخ شده در روغن و چربی مزه و طعم مطلوبی را در بر خواهد داشت.
با تغییر ساختار اجتماعی در دورانی که ما در آن زندگی میکنیم، دگرگونی و چگونگی تولید مواد مورد نیاز جامعه به خصوص مواد غذایی امری اجتناب ناپذیر است در حال حاضر با توسعه کشت دانهها و میوههای روغنی فقط 15 % از نیاز چربی و روغن مصرفی مردم را میتوانیم تامین نمائیم. از این جهت باید میزان قابل ملاحظه ای روغن خام از خارج وارد کشور شود، لذا برای افزایش راندمان استخراج روغن از منابع روغن و تصفیه روغن نیاز به تکنولوژی جدید روغن میباشد.
در کشورهای صنعتی یک نفر در طول عمر خود در حدود 3 تن روغن و چربی مصرف میکند که بیش از نصف این مقدار به صورت روغن یا چربی غیر قابل رویت موجود در مواد غذایی مانند پنیر، سوسیس، کالباس، گوشت و نظیر اینها میباشد.
اهمیت اقتصادی چربیها و روغنها در جهان و ایران
غذا مسئله مهمی است که نیاز انسانها را برطرف میکند. کار اساسی کشاورزان و کارخانههای صنایع غذایی این است که نیاز مواد غذایی انسانها را تامین کنند. با توجه به افزایش رشد جمعیت در جهان نیاز به مواد غذایی نیز افزایش مییابد و همزمان باید تقاضای مواد غذایی مورد نیاز مردم با امکانات و شرایط موجود تامین شود.
تاریخچه روغن نباتی در ایران
تا حدود سال 1330 از روغن حیوانی استفاده میکردیم و بعد از این تدریجاً با افزایش جمعیت و کمبود تولید روغن حیوانی افزایش قیمت باعث گردید که از روغن نباتی استفاده نمایند که از هلند و آمریکا وارد میکنند. از سال 1331 تا 1344 با شرایطی که در ایران انجام شده بود تجار و صنعتگران شروع به آوردن کارخانههای روغن نباتی نمودند تا در عرض 12 تا 13 سال کارخانه در ایران شروع به کار نمود و روغن نباتی جامد هم از خارج وارد میکردند و همه این کارخانهها از پنه دانه استفاده میکردند. در سال 1346 دولت ورود روغن نباتی جامد را غیر مجاز اعلام کرد و رقابتی بین کارخانهها به وجود آمد و سطح تولید بالا رفت و بعضیها شکست خوردند و بعضیها هم در کارشان موفق شدند. مثلاً یکی از کارخانههای روغن نباتی، پارس (قو) است که در سال 1339 تاسیس شد و تولید آن در روز 15 تا 20 تن بود و امروزه بیشتر از 600 تن در روز تولید میکند.
در حال حاضر در ایران در حدود 16 کارخانه روغن نباتی داریم بعضی از این کارخانهها در حدود 300 تن تولید دارند.
مثلاً: 1 – روغن نباتی پارس (قو، اطلس)
2 – روغن نباتی بهشهر (شاه پسند، بهار، مایع لادن)
3 – روغن نباتی ورامین
4 – فاز اصفهان
5 – شیراز (نرگس)
6 – روغن نباتی جهان
تا قبل از سال 1345 از پنبه دانه استفاده میکردند و بعد از آن از روسیه، بلغارستان، رومانی روغن نیمه تصفیه آفتابگردان وارد مینمودند و بعد از آن در نتیجه نیاز، روغن سویا از آمریکا جنوبی و ایالات متحده وارد نمودند به طوریکه الان نزدیک 100 % مواد خام از دانه سویا است و از آرژانتین و برزیل وارد مینمایند و بعد از آن شرکت سهامی توسعه کشت دانههای روغنی آمدند و کشاورزان را در کشت دانه سویا و آفتابگردان تشوق نمودند ولی با وجود اینها کفاف مصرف را نکرد و در این سالهای اخیر در حدود 6 تا 5/6 درصد روغن تولیدی ایران در داخل ایران تولید میشود و بقیه از خارج وارد میشود.( در سال 1362)
فصل 1
1 – 1 تاریخچه کارخانه کشت و صنعت شمال
در سال 1355 همزمان با اجرای طرح و نصب ماشین آلات، به سبب بازده کم مالی طرح اولیه، موضوع توسعه ظرفیت واحد به منظور بهره گیری بیشتر از هزینههای ثابت طرح و افزایش سود آوری آن مورد مطالعه قرار گرفت و سپس برای تهیه طرح تکمیلی جهت افزایش ظرفیت تولید روزانه تا میزان 250 تن روغن نباتی و متعاقب آن سفارش و نصب ماشین آلات مربوطه اقدام گردید. این طرح علاوه بر توسعه واحد تصفیه روغن، توسعه واحد روغن کشی را نیز از طریق احداث خطوط روغن کشی دانه سویا و آفتابگردان (علاوه بر پنبه دانه) در بر میگرفت که به واسطه برخی نارساییها و محدودیتهای ارزی با تدارک تعدادی از ماشین آلات در نیمه راه باقی مانده است.
واحد شماره 2 در داخل شهر ساری قرار داشته و دارای قدمتی بیش از 47 سال میباشد. این واحد در ابعاد کوچکی شامل قسمتهای پنبه پاک کنی، روغن کشی پنبه دانه، تصفیه روغن خام و صابون سازی بوده است، که در حال حاضر به سبب فرسودگی بیش از حد ماشین آلات قسمتهای پنبه - پاک کنی صابون سازی و تصفیه با ظرفیتهای کمتر قابل بهره گیری بوده و قسمت روغن کشی به طور کلی از زنجیره تولید خارج گردیده است. واحد شماره 2 به علت قرار گرفتن در داخل شهر ساری از طرف سازمان حفظ محیط زیست منطقه ملزم به انتقال و تعطیل در محل فعلی میباشد. پساب صنعتی آلوده بوی نامطبوع حاصل از خلط صابون، پرزهای معلق پنبه و سایر آلودگیهای ناشی از احتراق دیگهای بخار در هوای محیط از یکسو، و روشهای قدیمی و غیر اقتصادی تولید روغن و صابون از سوی دیگر از عوامل تشدید کننده مساله میباشد.
پروانه تولید، دانش فنی و برخی ماشین آلات و تجهیزات قابل استفاده این واحد به عنوان موارد قابل بهرهگیری در طرح جامع شرکت (توسعه واحد یک) مد نظر قرار گرفته اند.
1 –2 تولیدات اصلی و جانبی کارخانه کشت و صنعت
تولیدات کارخانجات کشت و صنعت شمال را میتوان به دو گروه محصولات اصلی و محصولات جانبی (by–product) تقسیم بندی نمود. پنبه محلوج، روغن نباتی جامد و صابون رختشوئی محصولات اصلی ولینترجین، زیرجین، لینترهای 1 و 2، پوسته و کنجاله، محصولات جانبی واحد2 را تشکیل میدهند، در واحد یک نیز روغن نباتی، به عنوان محصول اصلی و لینترهای 2 و 1، پوسته، کنجاله، خلط صابون، گلیسیرین و اسیدهای چرب و اکسیژن به عنوان محصولات جانبی، تولید میشود. ضمناً در واحد یک، قوطیهای حلبی مورد نیاز جهت بسته بندی روغنهای نباتی نیز در ظرفیتهای مختلف (2، 4، 10 پوند و 17 کیلو) تولید میگردد. در این بخش شرح مشخصات، استانداردها و موارد مصرف تولیدات کارخانجات ارائه گردیده است.
1 – 3 شرح تولیدات اصلی و جانبی
الف – پنبه محلوج:
عبارت است از الیاف طبیعی گیاه پنبه که از جدا سازی وش به پنبه محلوج بدست میآید. مقدار پنبه بدست آمده صرف نظر از درجه بندی آن 33 درصد وزن وش را تشکیل میدهد.
ب – روغن نباتی:
عبارت است از روغن خوراکی بدست آمده از دانههای روغنی از قبیل دانه پنبه، سویا، آفتابگردان، زیتون، ذرت، بادام زمینی، خرما، انگور، گوجه فرنگی، نارگیل و ….. که به دو صورت جامد (هیدروژنه) و مایع (اشباع شده) مورد عرضه و مصرف قرار میگیرد. مقدار روغن موجود در دانه هائی نظیر پنبه دانه 17 تا 23 درصد، سویا 14 تا 23 درصد، آفتابگردان 28 تا 35 درصد و خرما 50 تا 70 درصد وزنی را تشکیل میدهد که البته جدا سازی تمامی مقادیر مذکور میسر (یا اقتصادی) نبوده و برای مثال حدود 16 درصد روغن پنبه دانه در روشهای معمول جداسازی (OR SOLVENI MILLING EXTRACTION) قابل استحصال میباشد.
ج – صابون رختشوئی:
ماده پاک کننده ای است (قدیمی ترین ماده شوینده شناخته شده) که از نمک حاصل از ترکیب اسیدهای چرب با مواد قلیائی نظیر سود بدست میآید.
اسیدهای چرب مورد استفاده در صابون سازی میتواند از خلط صابون (TRIGLYCERIDE) حاصل از تصفیه روغن خام نیز بدست آید.
با افزایش توسعه تکنولوژی روغن در جهان، تاثیر چندانی در مصرف روغن کشورمان نداشته است. اما در ایران الگوی مصرف چربیها وروغنها در 30 سال گذشته تغییر کرده است چربیهای هیدروژنه 76 %، کره 14% و روغن مایه 10 %.
1 – 4 محصولات جانبی کارخانههای روغنکشی
پس از مرحله روغن کشی از دانههای روغنی محصول باقیمانده کنجاله نامیده میشود که یکی از مهمترین مواد تامین کننده، تغذیه دام و طیور به شمار میآید. با توجه به کمبود شدید خوراک دام در ایران که باید در هر سال بیش از 500 هزار تن انواع علوفه از خارج وارد کشور شود، اهمیت کنجاله بیشتر احساس میگردد. بهترین نوع کنجاله برای نام کنجاله، سویا میباشد. زیرا حاوی 50 % پروتئین است. کنجاله آفتابگردان نیز از کیفیت خوبی برخوردار است.
فصل دوم
2 – 1 تبدیل لوبیای سویا به روغن
یکی از کاربردهای اصلی لوبیای سویا استخراج روغن و تبدیل باقی مانده آن به خوراک انسان و حیوان میباشد. بلغور لوبیا حاوی ترکیباتی است که باید توسط حرارت مرطوب غیر فعال گردد در غیر این صورت باعث اختلال رشد حیوانات میگردد. برای مصارف غذائی فرآیند صرفاً شامل حرارت دادن و آسیاب کردن مواد چربی گرفته است. مثلاً در تهیه آرد یا جدا کردن پروتئین به صورت کنسانتره و ایزوله، این مراحل انجام میشوند. شکل شماره 4 شمای کلی تبدیل لوبیای سویا به روغن، بلغور و مشتقات مربوطه دیگر توسط استخراج با حلال را نشان میدهد.
در صنعت فرآیند یا روغن کشی از پرسهای هیدرولیکی و پرسهای مکانیکی پیچی(screw press) توام با حلال استفاده میشود. در اثر توسعه صنعت سویا، استخراج و بازیافت روغن توسط حلال تقریباً به 100 % رسیده است.
2 – 2 ذخیره سازی
در مقایسه با سایر محصولات زراعی لوبیای سویا شرایط بی نظیری دارد: حدود 95 درصد سویا برای فرآیندسازی یا صادرات به فروش میرسد. ترتیب جریان حمل سویا از مزرعه برای فروش و صادرات از مرحله انبار کردن آغاز میگردد. فرآیند سالیانه سویا در آمریکا حدود 900 میلیون بوشل است، ولی تولید روغن و بلغور آن در حدود 10 تا 12 ماه به طول میانجامد، تمام فرآیند کنندگان دارای ظرفیت ذخیره سازی نسبتاً بالایی هستند تا بتوانند مایحتاج کافی برای فرآیندسازی داشته باشند بسیاری از روغن کشیها بین 5 تا 7 میلیون بوشل را ذخیره سازی میکنند. بعضی از کارخانههای روغن کشی و استخراج تا 1200 تن محصول را در روز تبدیل میکنند، اگر تمام ظرفیت انباری موجود به لوبیای سویا اختصاص یابد این کارخانجات میتوانند چندین ماه محصول داشته باشند و اگر انبار ذخیره سازی نزدیک مزارع تولید سویا قرار داشته باشد، قیمت آن در شروع فصل برداشت کمتر بوده و در 6 تا 11 ماه بعد قیمت آن افزایش پیدا میکند.
2 – 12 هیدروژناسیون
عمده روغن سویائی که برای مصارف غذائی تولید میشود هیدروژنه میکنند تا به مارگارین، شورتینگ و روغنهای طباخی تبدیل گردد. عنصر نیکل به عنوان کاتالیزور در عمل هیدروژناسیون مورد استفاده قرار میگیرد.
عمل هیدروژناسیون به چند طریق بدست میآید. در ورش اول، نیکل فرمات را در 245 – 240 درجه سانتی گراد با دو تا چهار قسمت روغن حرارت میدهند. در روش دوم، هیدروکسید نیکل را روی خاک گزلگور از طریق واکنش دادن محلول نیترات نیکل با قلیا رسوب میدهند. در روش سوم، نیکل از طرق الکترولیتیکی بدست میآید. کاتالیزور نیکل را از طریق حرارت دادن تا حدود 534 درجه سانتی گراد با هیدروژن فعال میکنند. از کاتالیزورهای پلاتینیوم یا پالادیوم نیز میتوان برای هیدروژناسیون استفاده کرد ولی قیمت این فلزات خیلی زیاد است.
افزودن هیدروژن به بندهای غیر اشباع شده با هر یک از این سه کاتالیزور، واکنش پیچیده ای است تصور میشود این واکنشها با مکانیزم هوریوتی ولائی پیش روند. یک اتصال مضاعف که روی سطح کاتالیزور جذب میشود یک اتم فعال شده هیدروژن را اضافه میکند. اتم دوم هیدروژن و تعداد زیاد دیگر آنقدر اضافه میشوند تا تمام اتصالهای مضاعف به صورت اشباع درآیند یا اینکه یک مولکول هیدروژن به وسیله کاتالیزور جذب گردد تا اتصالهای مضاعف جدیدی تولید کند. از این رو وقتی مولکولهای اسید چرب از کاتالیزور رها میگردند ایزومرهای سیس و ترانس تشکیل میشوند تاثیر پالادیوم در به وجود آوردن ایزومر بیشتر از کاتالیزور نیکل و پلاتینیوم است. با اولئیک استر و دوتریوم، میزان استر غیر اشباع شده ای که بعد از 80 % اشباع شدن باقی میماند در حدود 10 اتم دوتریوم از اتمهای کربن 5 تا 31 خواهد بود از این رو فرآوردههای چرب هیدروژنه صنعتی حاوی ایزومرهایی هستند که در روغن اولیه غیر اشباع آنها قبلاً وجود نداشته اند.
سه نوع هیدروژنه کردن اجراء میشود:
الف) هیدروژنه کردن انتخابی.
ب) هیدروژنه کردن غیرانتخابی برای تولید شورتینگ و مارگارین.
ج) هیدروژنه کردن توام از دو روش اول، که این روش در تولید فرآوردههای استئارین استفاده میشود. در روش هیدروژناسیون انتخابی درجه حرارت به 175 درجه سانتی گراد افزایش یافته و فشار هیدروژن psi 5 میگردد میزان افزودن کاتالیزور 05/0 درصد است. در روش هیدروژناسیون غیر انتخابی از حرارت کمتر از 125 درجه سانتی گراد و فشار هیدروژن بیش از psi 50 استفاده میشود برای تولید فرآوردههای استئارین از درجات حرارت و فشارهای زیادتر 200 درجه سانتی گراد و psi 50 بکار میرود، مقدار کاتالیزور 05/0 درصد است. برای حالت غیرانتخابی مقدار انتخاب پذیری روغن را از روی سرعت هیدروژن گیری تعیین میکنند. برای مثال، سرعت اولئات، لینولئات و لینولنات 1، 5/7، 5/12 است برای مثال، لینولئات 5/7 برابر زودتر از اولئات تحت این شرایط هیدروژن میپذیرد در شرایط انتخابی، سرعت نسبی یا انتخاب پذیری عبارت است از 1 و 500 و 100 افزایش درجه حرارت یا غلظت کاتالیزور میزان انتخاب پذیری برای لینولئات یا لینولنات را افزایش میدهد. اما اگر بهم زدن یا فشار هیدروژن زیادتر شود انتخاب پذیری کمتر خواهد شد. هیدروژناتورها عمدتاً سه نوع هستند: در سیستم هیدروژن سازی غیر مداوم هیدروژن داخل روغن در طی احیاء سیرکوله نمی شود ولی در روش دوم هیدروژن به صورت غیرپیوسته سیرکوله میگردد و همچنین در سیستم هیدروژن سازی پیوسته نیز هیدروژن را مورد استفاده مجدد قرار
میدهند. بیشتر هیدروژناتورها به صورت غیر پیوسته طراحی شده با سیستمی کار میکنند که هیدروژن مجدداً مورد استفاده قرار نمی گیرد. محصولاتی که به صورت هیدروژنه عرضه میگردند.
دسته بندی | فنی و مهندسی |
بازدید ها | 2 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 2196 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 85 |
گزارش کارآموزی کارخانه روغن کشی کشت و صنعت شمال در 85 صفحه ورد قابل ویرایش
پیشگفتار
واحدهای روغن کشی بر اساس نزدیکی - ماده اولیه بخصوص تخم پنبه احداث میشوند که این مناطق بیشتر در استانهای مازندران، گیلان و خراسان میباشند. یکی از این واحدهای روغن کشی کشور کارخانه روغن کشی کشت و صنعت شمال واقع در استان مازندران، شهرستان ساری (در دوازده کیلومتر شهر ساری) میباشد.
این کارخانه در سه شیفت کار میکند و دارای سیستم بازیابی فاضلاب و تصفیه آب میباشد که پسابهای بازیابی شده جهت شروب نمودن زمینهای مزروعی کارخانه استفاده میشود.
این کارخانه روغن کشی دو واحدی میباشد که واحد شماره 1 آن نیز (کشت و صنعت شمال) تولید روغن و واحد شماره 2 آن (ام. ام) صابون پزی است.
به طوری که گفته شد محصول اصلی کارخانه کشت و صنعت شمال، روغن نباتی است که به دو صورت دان و جامد عرضه میگردد و در کنار این محصول اصلی، محصول فرعی، خلط صابون تولید شده نیز در واحد 2 به صابون تبدیل میشود. واحد تولید گاز اکسیژن و هیدروژن در داخل کارخانه وجود دارد که گاز هیدروژن تولید شده، جهت پروسس هیدروژناسیون صورت میگیرد و اکسیژن تولیدی در مخازن پر شده و جهت استفاده بخشهای خصوصی و دولتی به خارج از کارخانه برده میشود.
در ضمن طرح توسعه کارخانه نیز در دست اقدام است که تا حدودی اجرا گردیده، ولی هنوز مورد بهره برداری قرار نگرفته است. و لازم به تذکر است که مدیریت کارخانه تحت نظارت بانک صنعت و معدن میباشد و محصول تولیدی کارخانه با نام (( روغن غنچه )) به بازار عرضه میگردد.
مقدمه
روغنها و چربیها از زمانهای بسیار دور یکی از اجزا اصلی و مهم تشکیل دهنده غذای انسان بوده است. که یک گرم آن در حدود 2/9 کیلوکالری انرژی در بدن تولید میکند. همچنین غذای طبخ شده در روغن و چربی مزه و طعم مطلوبی را در بر خواهد داشت.
با تغییر ساختار اجتماعی در دورانی که ما در آن زندگی میکنیم، دگرگونی و چگونگی تولید مواد مورد نیاز جامعه به خصوص مواد غذایی امری اجتناب ناپذیر است در حال حاضر با توسعه کشت دانهها و میوههای روغنی فقط 15 % از نیاز چربی و روغن مصرفی مردم را میتوانیم تامین نمائیم. از این جهت باید میزان قابل ملاحظه ای روغن خام از خارج وارد کشور شود، لذا برای افزایش راندمان استخراج روغن از منابع روغن و تصفیه روغن نیاز به تکنولوژی جدید روغن میباشد.
در کشورهای صنعتی یک نفر در طول عمر خود در حدود 3 تن روغن و چربی مصرف میکند که بیش از نصف این مقدار به صورت روغن یا چربی غیر قابل رویت موجود در مواد غذایی مانند پنیر، سوسیس، کالباس، گوشت و نظیر اینها میباشد.
اهمیت اقتصادی چربیها و روغنها در جهان و ایران
غذا مسئله مهمی است که نیاز انسانها را برطرف میکند. کار اساسی کشاورزان و کارخانههای صنایع غذایی این است که نیاز مواد غذایی انسانها را تامین کنند. با توجه به افزایش رشد جمعیت در جهان نیاز به مواد غذایی نیز افزایش مییابد و همزمان باید تقاضای مواد غذایی مورد نیاز مردم با امکانات و شرایط موجود تامین شود.
تاریخچه روغن نباتی در ایران
تا حدود سال 1330 از روغن حیوانی استفاده میکردیم و بعد از این تدریجاً با افزایش جمعیت و کمبود تولید روغن حیوانی افزایش قیمت باعث گردید که از روغن نباتی استفاده نمایند که از هلند و آمریکا وارد میکنند. از سال 1331 تا 1344 با شرایطی که در ایران انجام شده بود تجار و صنعتگران شروع به آوردن کارخانههای روغن نباتی نمودند تا در عرض 12 تا 13 سال کارخانه در ایران شروع به کار نمود و روغن نباتی جامد هم از خارج وارد میکردند و همه این کارخانهها از پنه دانه استفاده میکردند. در سال 1346 دولت ورود روغن نباتی جامد را غیر مجاز اعلام کرد و رقابتی بین کارخانهها به وجود آمد و سطح تولید بالا رفت و بعضیها شکست خوردند و بعضیها هم در کارشان موفق شدند. مثلاً یکی از کارخانههای روغن نباتی، پارس (قو) است که در سال 1339 تاسیس شد و تولید آن در روز 15 تا 20 تن بود و امروزه بیشتر از 600 تن در روز تولید میکند.
در حال حاضر در ایران در حدود 16 کارخانه روغن نباتی داریم بعضی از این کارخانهها در حدود 300 تن تولید دارند.
مثلاً: 1 – روغن نباتی پارس (قو، اطلس)
2 – روغن نباتی بهشهر (شاه پسند، بهار، مایع لادن)
3 – روغن نباتی ورامین
4 – فاز اصفهان
5 – شیراز (نرگس)
6 – روغن نباتی جهان
تا قبل از سال 1345 از پنبه دانه استفاده میکردند و بعد از آن از روسیه، بلغارستان، رومانی روغن نیمه تصفیه آفتابگردان وارد مینمودند و بعد از آن در نتیجه نیاز، روغن سویا از آمریکا جنوبی و ایالات متحده وارد نمودند به طوریکه الان نزدیک 100 % مواد خام از دانه سویا است و از آرژانتین و برزیل وارد مینمایند و بعد از آن شرکت سهامی توسعه کشت دانههای روغنی آمدند و کشاورزان را در کشت دانه سویا و آفتابگردان تشوق نمودند ولی با وجود اینها کفاف مصرف را نکرد و در این سالهای اخیر در حدود 6 تا 5/6 درصد روغن تولیدی ایران در داخل ایران تولید میشود و بقیه از خارج وارد میشود.( در سال 1362)
فصل 1
1 – 1 تاریخچه کارخانه کشت و صنعت شمال
در سال 1355 همزمان با اجرای طرح و نصب ماشین آلات، به سبب بازده کم مالی طرح اولیه، موضوع توسعه ظرفیت واحد به منظور بهره گیری بیشتر از هزینههای ثابت طرح و افزایش سود آوری آن مورد مطالعه قرار گرفت و سپس برای تهیه طرح تکمیلی جهت افزایش ظرفیت تولید روزانه تا میزان 250 تن روغن نباتی و متعاقب آن سفارش و نصب ماشین آلات مربوطه اقدام گردید. این طرح علاوه بر توسعه واحد تصفیه روغن، توسعه واحد روغن کشی را نیز از طریق احداث خطوط روغن کشی دانه سویا و آفتابگردان (علاوه بر پنبه دانه) در بر میگرفت که به واسطه برخی نارساییها و محدودیتهای ارزی با تدارک تعدادی از ماشین آلات در نیمه راه باقی مانده است.
واحد شماره 2 در داخل شهر ساری قرار داشته و دارای قدمتی بیش از 47 سال میباشد. این واحد در ابعاد کوچکی شامل قسمتهای پنبه پاک کنی، روغن کشی پنبه دانه، تصفیه روغن خام و صابون سازی بوده است، که در حال حاضر به سبب فرسودگی بیش از حد ماشین آلات قسمتهای پنبه - پاک کنی صابون سازی و تصفیه با ظرفیتهای کمتر قابل بهره گیری بوده و قسمت روغن کشی به طور کلی از زنجیره تولید خارج گردیده است. واحد شماره 2 به علت قرار گرفتن در داخل شهر ساری از طرف سازمان حفظ محیط زیست منطقه ملزم به انتقال و تعطیل در محل فعلی میباشد. پساب صنعتی آلوده بوی نامطبوع حاصل از خلط صابون، پرزهای معلق پنبه و سایر آلودگیهای ناشی از احتراق دیگهای بخار در هوای محیط از یکسو، و روشهای قدیمی و غیر اقتصادی تولید روغن و صابون از سوی دیگر از عوامل تشدید کننده مساله میباشد.
پروانه تولید، دانش فنی و برخی ماشین آلات و تجهیزات قابل استفاده این واحد به عنوان موارد قابل بهرهگیری در طرح جامع شرکت (توسعه واحد یک) مد نظر قرار گرفته اند.
1 –2 تولیدات اصلی و جانبی کارخانه کشت و صنعت
تولیدات کارخانجات کشت و صنعت شمال را میتوان به دو گروه محصولات اصلی و محصولات جانبی (by–product) تقسیم بندی نمود. پنبه محلوج، روغن نباتی جامد و صابون رختشوئی محصولات اصلی ولینترجین، زیرجین، لینترهای 1 و 2، پوسته و کنجاله، محصولات جانبی واحد2 را تشکیل میدهند، در واحد یک نیز روغن نباتی، به عنوان محصول اصلی و لینترهای 2 و 1، پوسته، کنجاله، خلط صابون، گلیسیرین و اسیدهای چرب و اکسیژن به عنوان محصولات جانبی، تولید میشود. ضمناً در واحد یک، قوطیهای حلبی مورد نیاز جهت بسته بندی روغنهای نباتی نیز در ظرفیتهای مختلف (2، 4، 10 پوند و 17 کیلو) تولید میگردد. در این بخش شرح مشخصات، استانداردها و موارد مصرف تولیدات کارخانجات ارائه گردیده است.
1 – 3 شرح تولیدات اصلی و جانبی
الف – پنبه محلوج:
عبارت است از الیاف طبیعی گیاه پنبه که از جدا سازی وش به پنبه محلوج بدست میآید. مقدار پنبه بدست آمده صرف نظر از درجه بندی آن 33 درصد وزن وش را تشکیل میدهد.
ب – روغن نباتی:
عبارت است از روغن خوراکی بدست آمده از دانههای روغنی از قبیل دانه پنبه، سویا، آفتابگردان، زیتون، ذرت، بادام زمینی، خرما، انگور، گوجه فرنگی، نارگیل و ….. که به دو صورت جامد (هیدروژنه) و مایع (اشباع شده) مورد عرضه و مصرف قرار میگیرد. مقدار روغن موجود در دانه هائی نظیر پنبه دانه 17 تا 23 درصد، سویا 14 تا 23 درصد، آفتابگردان 28 تا 35 درصد و خرما 50 تا 70 درصد وزنی را تشکیل میدهد که البته جدا سازی تمامی مقادیر مذکور میسر (یا اقتصادی) نبوده و برای مثال حدود 16 درصد روغن پنبه دانه در روشهای معمول جداسازی (OR SOLVENI MILLING EXTRACTION) قابل استحصال میباشد.
ج – صابون رختشوئی:
ماده پاک کننده ای است (قدیمی ترین ماده شوینده شناخته شده) که از نمک حاصل از ترکیب اسیدهای چرب با مواد قلیائی نظیر سود بدست میآید.
اسیدهای چرب مورد استفاده در صابون سازی میتواند از خلط صابون (TRIGLYCERIDE) حاصل از تصفیه روغن خام نیز بدست آید.
با افزایش توسعه تکنولوژی روغن در جهان، تاثیر چندانی در مصرف روغن کشورمان نداشته است. اما در ایران الگوی مصرف چربیها وروغنها در 30 سال گذشته تغییر کرده است چربیهای هیدروژنه 76 %، کره 14% و روغن مایه 10 %.
1 – 4 محصولات جانبی کارخانههای روغنکشی
پس از مرحله روغن کشی از دانههای روغنی محصول باقیمانده کنجاله نامیده میشود که یکی از مهمترین مواد تامین کننده، تغذیه دام و طیور به شمار میآید. با توجه به کمبود شدید خوراک دام در ایران که باید در هر سال بیش از 500 هزار تن انواع علوفه از خارج وارد کشور شود، اهمیت کنجاله بیشتر احساس میگردد. بهترین نوع کنجاله برای نام کنجاله، سویا میباشد. زیرا حاوی 50 % پروتئین است. کنجاله آفتابگردان نیز از کیفیت خوبی برخوردار است.
فصل دوم
2 – 1 تبدیل لوبیای سویا به روغن
یکی از کاربردهای اصلی لوبیای سویا استخراج روغن و تبدیل باقی مانده آن به خوراک انسان و حیوان میباشد. بلغور لوبیا حاوی ترکیباتی است که باید توسط حرارت مرطوب غیر فعال گردد در غیر این صورت باعث اختلال رشد حیوانات میگردد. برای مصارف غذائی فرآیند صرفاً شامل حرارت دادن و آسیاب کردن مواد چربی گرفته است. مثلاً در تهیه آرد یا جدا کردن پروتئین به صورت کنسانتره و ایزوله، این مراحل انجام میشوند. شکل شماره 4 شمای کلی تبدیل لوبیای سویا به روغن، بلغور و مشتقات مربوطه دیگر توسط استخراج با حلال را نشان میدهد.
در صنعت فرآیند یا روغن کشی از پرسهای هیدرولیکی و پرسهای مکانیکی پیچی(screw press) توام با حلال استفاده میشود. در اثر توسعه صنعت سویا، استخراج و بازیافت روغن توسط حلال تقریباً به 100 % رسیده است.
2 – 2 ذخیره سازی
در مقایسه با سایر محصولات زراعی لوبیای سویا شرایط بی نظیری دارد: حدود 95 درصد سویا برای فرآیندسازی یا صادرات به فروش میرسد. ترتیب جریان حمل سویا از مزرعه برای فروش و صادرات از مرحله انبار کردن آغاز میگردد. فرآیند سالیانه سویا در آمریکا حدود 900 میلیون بوشل است، ولی تولید روغن و بلغور آن در حدود 10 تا 12 ماه به طول میانجامد، تمام فرآیند کنندگان دارای ظرفیت ذخیره سازی نسبتاً بالایی هستند تا بتوانند مایحتاج کافی برای فرآیندسازی داشته باشند بسیاری از روغن کشیها بین 5 تا 7 میلیون بوشل را ذخیره سازی میکنند. بعضی از کارخانههای روغن کشی و استخراج تا 1200 تن محصول را در روز تبدیل میکنند، اگر تمام ظرفیت انباری موجود به لوبیای سویا اختصاص یابد این کارخانجات میتوانند چندین ماه محصول داشته باشند و اگر انبار ذخیره سازی نزدیک مزارع تولید سویا قرار داشته باشد، قیمت آن در شروع فصل برداشت کمتر بوده و در 6 تا 11 ماه بعد قیمت آن افزایش پیدا میکند.
2 – 12 هیدروژناسیون
عمده روغن سویائی که برای مصارف غذائی تولید میشود هیدروژنه میکنند تا به مارگارین، شورتینگ و روغنهای طباخی تبدیل گردد. عنصر نیکل به عنوان کاتالیزور در عمل هیدروژناسیون مورد استفاده قرار میگیرد.
عمل هیدروژناسیون به چند طریق بدست میآید. در ورش اول، نیکل فرمات را در 245 – 240 درجه سانتی گراد با دو تا چهار قسمت روغن حرارت میدهند. در روش دوم، هیدروکسید نیکل را روی خاک گزلگور از طریق واکنش دادن محلول نیترات نیکل با قلیا رسوب میدهند. در روش سوم، نیکل از طرق الکترولیتیکی بدست میآید. کاتالیزور نیکل را از طریق حرارت دادن تا حدود 534 درجه سانتی گراد با هیدروژن فعال میکنند. از کاتالیزورهای پلاتینیوم یا پالادیوم نیز میتوان برای هیدروژناسیون استفاده کرد ولی قیمت این فلزات خیلی زیاد است.
افزودن هیدروژن به بندهای غیر اشباع شده با هر یک از این سه کاتالیزور، واکنش پیچیده ای است تصور میشود این واکنشها با مکانیزم هوریوتی ولائی پیش روند. یک اتصال مضاعف که روی سطح کاتالیزور جذب میشود یک اتم فعال شده هیدروژن را اضافه میکند. اتم دوم هیدروژن و تعداد زیاد دیگر آنقدر اضافه میشوند تا تمام اتصالهای مضاعف به صورت اشباع درآیند یا اینکه یک مولکول هیدروژن به وسیله کاتالیزور جذب گردد تا اتصالهای مضاعف جدیدی تولید کند. از این رو وقتی مولکولهای اسید چرب از کاتالیزور رها میگردند ایزومرهای سیس و ترانس تشکیل میشوند تاثیر پالادیوم در به وجود آوردن ایزومر بیشتر از کاتالیزور نیکل و پلاتینیوم است. با اولئیک استر و دوتریوم، میزان استر غیر اشباع شده ای که بعد از 80 % اشباع شدن باقی میماند در حدود 10 اتم دوتریوم از اتمهای کربن 5 تا 31 خواهد بود از این رو فرآوردههای چرب هیدروژنه صنعتی حاوی ایزومرهایی هستند که در روغن اولیه غیر اشباع آنها قبلاً وجود نداشته اند.
سه نوع هیدروژنه کردن اجراء میشود:
الف) هیدروژنه کردن انتخابی.
ب) هیدروژنه کردن غیرانتخابی برای تولید شورتینگ و مارگارین.
ج) هیدروژنه کردن توام از دو روش اول، که این روش در تولید فرآوردههای استئارین استفاده میشود. در روش هیدروژناسیون انتخابی درجه حرارت به 175 درجه سانتی گراد افزایش یافته و فشار هیدروژن psi 5 میگردد میزان افزودن کاتالیزور 05/0 درصد است. در روش هیدروژناسیون غیر انتخابی از حرارت کمتر از 125 درجه سانتی گراد و فشار هیدروژن بیش از psi 50 استفاده میشود برای تولید فرآوردههای استئارین از درجات حرارت و فشارهای زیادتر 200 درجه سانتی گراد و psi 50 بکار میرود، مقدار کاتالیزور 05/0 درصد است. برای حالت غیرانتخابی مقدار انتخاب پذیری روغن را از روی سرعت هیدروژن گیری تعیین میکنند. برای مثال، سرعت اولئات، لینولئات و لینولنات 1، 5/7، 5/12 است برای مثال، لینولئات 5/7 برابر زودتر از اولئات تحت این شرایط هیدروژن میپذیرد در شرایط انتخابی، سرعت نسبی یا انتخاب پذیری عبارت است از 1 و 500 و 100 افزایش درجه حرارت یا غلظت کاتالیزور میزان انتخاب پذیری برای لینولئات یا لینولنات را افزایش میدهد. اما اگر بهم زدن یا فشار هیدروژن زیادتر شود انتخاب پذیری کمتر خواهد شد. هیدروژناتورها عمدتاً سه نوع هستند: در سیستم هیدروژن سازی غیر مداوم هیدروژن داخل روغن در طی احیاء سیرکوله نمی شود ولی در روش دوم هیدروژن به صورت غیرپیوسته سیرکوله میگردد و همچنین در سیستم هیدروژن سازی پیوسته نیز هیدروژن را مورد استفاده مجدد قرار
میدهند. بیشتر هیدروژناتورها به صورت غیر پیوسته طراحی شده با سیستمی کار میکنند که هیدروژن مجدداً مورد استفاده قرار نمی گیرد. محصولاتی که به صورت هیدروژنه عرضه میگردند.