دسته بندی | فنی و مهندسی |
بازدید ها | 2 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 563 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 34 |
گزارش کاراموزی ابزار دقیق، تراشکاری،جوشکاری در 34 صفحه ورد قابل ویرایش
اهمیت کنترل اتوماتیک در صنایع و زندگی روزمره عصر حاضر بر هیچکس پوشیده نیست و بجرات
می توان گفت که یکی از مهمترین بخشهای صنایع پیشرفته امروزی را سیستمهای کنترل اتوماتیک
تشکیل می دهد. کاربرد کنترل اتوماتیک موجب بالا رفتن کیفیت و کمیت تولید محصولات و همچنین
ایمنی محیطهای صنعتی را بطور چشمگیری افزایش داده است.
در شرکتها و موسسات بزرگ که با فرایندهای پیچیده سروکار دارند ادوات و تجهیزاتی که وظیفه کنترل
اتوماتیک را بر عهده دارند بسیار زیاد استفاده شده است.
رشته علمی که با این ادوات سروکار دارد تا نسبت به رفع عیب و تنظیم و ارتقا کاری ان ادوات اقدام کند
در اکثر شرکتها به نام واحد ابزار دقیق شناخته می شوند. و رشته دانشگاهی هم به نام کنترل و
ابزار دقیق نیز در این سالها در دانشگاهها بوجود آمده است و استادان مشغول تدریس در این زمینه
هستند. در این وبلاگ سعی می شود که اطلاعات جامع و مفیدی در زمینه ابزار دقیق مخصوصا بصورت
کاربردی که در صنایع بزرگی مانند پالایشگاهها استفاده میشود ارائه شود تا دوستداران که به این رشته
علاقمند هستند از آن استفاده کنند.
سعی ما بر این است ابتدا از مباحث پایه ایی و اصلی در این زمینه شروع کنیم و بعد از اینکه این مباحث
مطرح شد در ادامه بتوانیم مباحث جالبی از کنترل توربین های گازی و بویلرها و سیستمهای کنترلی با
PLC را اگر توانی بود و خداوند یاری کرد ارائه کنیم.
مقدمه ایی در مورد ابزار دقیق
ابزار دقیق رشته جدیدی است که امروزه جای خود را در میان رشتهای دیگر در صنایع ایران باز می کند.
ابزار دقیق از سه قسمت اساسی زیر تشکیل شده است که عبارتد از :
?.اندازگیری ?.کنترل ?. محرکها(ادوات خروجی)
این سه مجموعه در کنار یکدیگر مکمل یک سیستمی به نام سیستمهای کنترل اتوماتیک می باشند که این سیستم کنترل اتوماتیک وظیفه انجام کنترل فرایندی را در یک مجموعه عملیاتی بر عهده دارد .
?.اندازه گیرها
قسمت اندازه گیر مقدار واقعی عنصر مورد نظر را اندازه گیری می کند.پارامترهای مختلفی در صنایع برای کنترل اندازه گیری می شود مهمترین پارامترهایی که در صنعت برای کنترل اندازه گیری می شوند عبارتند از :
?.اندازه گیری فشار measuroment of the pressure
?.اندازه گیری جریانات سیالات measuroment of the flow
?.اندازه گیری درجه حرارت measuroment of the temprature
?.اندازه گیری ارتفاع مایعات measuroment of the level
علاوه بر این پارامترهایی که در بالا ذکر شد عوامل دیگری برای اندازه گیری و کنترل وجود دارند و مهم هستند اما بعلت استفاده محدودتر از این پارامترها فقط به بیان نام آنها اکتفا می شود و در ادامه اگر فرصتی بود توضیحاتی در مورد آنها داده می شود این پارامترها عبارتند از :
انازه گیری سرعت ـ اندازه گیری لرزش ـ آشکار سازهای دود و شعله ـ دستگاههای آنالایزر
?.کنترل کننده ها
قسمت دوم ابزار دقیق بخش کنترل می باشد در ابتدای شروع صنعت که کنترل بصورت امروزی نبود کنترل بوسیله عوامل انسانی انجام می شد سپس با پیشرفت علم سیستم کنترل اتوماتیک با بوجود آمدن ادوات نیوماتیکی (بادی) وارد مرحله جدیدی شد. بعد از مدتی با اختراع ترانزیستور استفاده از کارتهای الکترونیکی برای کنترل آغاز شد با بوجود آمدن این قطعات کنترلی استفاده از عوامل انسانی برای کنترل کمتر می شد.در ادامه پیشرفت علم کامپوترهای صنعتی با نام plc وارد صنعت شدند بوسیله این plc ها واحدها به آسانی کنترل می شدند وتغییرات نیز به آسانی در واحدها انجام می گرفت
امروزه کنترل کنندهای جدید تری بنام DCS (سیستم کنترل کننده توزیع پذیر) و کنترل کننده های فازی وظیفه کنترل را در واحدهای صنعتی بر عهده دارند.
?.محرکها (ادوات خروجی)
محرکها ادواتی هستند که سیگنال خروجی را از قسمت کنترل کننده می گیرد و متناسب با این سیگنالها عمل می کند. از عمده ادوات خروجی می توان به شیرهای کنترل و الکتروموتورها اشاره کرد. این ادوات با عملکرد خود باعث کنترل پارامترهای اندازه گیری شده در مقدار مطلوب و مورد نظر می شوند . این ادوات گستره تنوعی زیادی دارند که در بحث ادوات خروجی به توضیح در مورد آن خواهیم پرداخت.
تا این قسمت به معرفی اجمالی رشته ابزار دقیق پرداختیم و قسمتهای کاری مختلف این رشته گفته شد. از بخشهای دیگر وارد جزییات هر یک از بخشها می شویم و به توضیحات در مورد این ادوات می پردازیم.در ادامه با یک مثال به توضیح یک حلقه کنترلی برای کنترل دمای آب خروجی بویلر( دیگ بخار) توضیح داده می شود.
انواع جوشکاری
جوشکاری اصطکاکی
مقدمه
در تکنولوژی پیشرفته امروزی اتصال قعات فلزی بیکدیگر بوسیله روشهای مختلف جوشکاری نقش اساسی دارد .
انتخاب روش جوشکاری به عوامل مختلف از قبیل جنس و شکل دو قطعه مورد اتصال . هزینة ساخت ، سرعت عمل و غیره بستگی دارد . گاهی در صنعت لازم است یک فرآورده دارای قسمتهائی با مشخصات فیزیکی مختلف مثل فولاد سخت و فولاد معمولی باشد که بوسیلة جوشکاری یکپارچه شوند و در برخی موارد لازم است حتی دو قطعه فلز غیرهمجنس مثل آلومینیوم به فولاد و یا مس به فولاد و یا فولاد به تنگستن بوسیله جوشکاری با کیفیت رضایتبخش اتصال یابند .
برای اتصال دو یا چند قطعه در مواردی که در بالا ذکر شد از جوشکاری اصطکاکی استفاده می شود در این مقاله اصول جوشکاری اصطکاکی تشریح شده و مثالهائی از موارد استعمال این نوع جوشکاری درج گردیده است تا ضمن آشنائی با جوشکاری اصطکاکی ، اهمیت و گسترش آن در رشته های مختلف صنایع روشن گردد .
اصول جوشکاری
در جوشکاری اصطکاکی یکی از دو قطعه مورد جوشکاری نسبت بدیگری چرخانده میشود و سپس دو قطعه با یک نیروی محوری بیکدیگر فشرده میشوند در اثر اصطکاک بین دو سطح که بیکدیگر مالیده می شوند حرارتی ایجاد می شود که باعث نرم شدن ( پلاستیکی شدن ) دو قطعه می گردد . آن وقت دو قطعه نرم شده بیکدیگر فشرده شده و در جهت شعاعی تغییر فرم می دهد .
پس از مدتی ضمن اینکه دو قطعه بهم فشرده شده اند دوران قطعه متحرک متوقف میشود و بدین ترتیب دو قطعه پس از سرد شدن بیکدیگر جوش خورده و یکپارچه میشوند . مطالعات نشان داده است که درجه حرارت متوسط سطوح تماس همیشه کمتر از نقطه ذوب هر دو قطعه مورد اتصال میباشد و بنابراین اتصال دو قطعه در جوشکاری اصطکاکی از طریق نفوذ بیشتر از طریقه ذوب صورت میگیرد یعنی ماده در تماس بحالت پلاستیکی در می آید ولی ذوب نمی شود و بهمین جهت می توان گفت جوشکاری در فاز جامد صورت می گیرد .
ساختمان و طرز کار دستگاه
ماشین جوش اصطکاکی از سه قسمت اصلی تشکیل میشود .
1ـ گیرنده ثابت برای گرفتن یک قطعه جنس مورد نظر
2ـ سه نظام دوار برای گرفتن و چرخاندن قطعه دیگر جسم مورد جوشکاری .
3ـ دنده هائی که بطور اتوماتیک و هیدرولیکی برای بوجود آوردن نیروی لازم جهت فشار دادن دو قطعه جسم بیکدیگر و ایجاد اصطکاک و حرارت جوش بکار می آیند .
دو قطعه جسم بترتیب به سه نظام و گیره ثابت محکم شده در حالیکه گیره ثابت بجلو رانده میشود سه نظام شروع بچرخاندن قطعه دیگر می کند . وقتی دو قطعه جسم بیکدیگر برخورد می کند ابتدا اکسیده ها کثافات و برجستگی های دو سطح بریده و از بین می رود و در اثر ازدیاد فشار و اصطکاک حرارت دو سطح بالا رفته و بلافاصله سطح دو قطعه بحالت پلاستیکی میرسد .
ابزارهای برشی و نگهدارندة ابزار
برای به کار گیری مؤثر از یک ماشین تراش،ماشین کار باید معلومات کافی دربارة ابزارهای برشی و تیز کدن آنها برای تراشکاری مواد مختلف داشته باشد.برای براده برداری از قطعه کار باید لبة برشی ابزار در تماس با قطعه کار در حال گردش قرار داده شود.در بسیاری موارد،از ابزارهای برشی یک لبه HSS برای براده برداری استفاده می شود.
ابزارهای برشی HSS کوچک را معمولاً در یک ابزار گیر می بندند.این گونه ابزارگیرها در مدلهای صاف،راست تراش و چپ تراش ساخته می شوند.برای تشخیص یک ابزار گیر راست تراش از چپ تراش،ابزار گیر را در دست گرفته و به نوک ابزار نگاه کنید.اگر نوک ابزار به طرف راست تمایل دارد،آن را راست تراش و اگر نوک آن به طرف چپ تمایل دارد،آن را چپ تراش می نامند.در اغلب ماشین های تراش از یک پایه ابزار گیر چند طرفه گردان برای نصب ابزار برشی استفاده می گردد.این پایه،برجک یا تارت(Turret) نیز نامیده می شود.پایه های ابزار گیر معمولاً چهار طرفه هستند و می توان حداکثر چهار ابزار برشی روی آن نصب کرد.با شل کردن اهرم گردان روی پایه می توان آن را چرخاند تا لبة برشی مورد نظر در موضع براده برداری قرار گیرد.سپس باید اهرم را مجدداً محکم نمود.
ابزارهای خشن تراش
وقتی در تراشکاری عمق براده برداری زیاد باشد و حجم براده زادی از قطعه کار برداشته شود،به این عمل خشن تراشی می گویند.در ابزارهای HSS خشن تراش،لبه برشی صاف است و نوک آن کمی گرد شده است.با این فرم لبه برشی می توان عمق براده زیادی را با سرعت پیشروی زیاد تراشکاری کرد.زاویه آزاد جانبی اندک در این ابزار سبب می شود که پشت لبة برشی بخوبی تقویت شده باشد.
واضح است که یک ابزار خشن و چپ تراش در جهت چپ به راست به خوبی براده برداری می کند.همجنین یک ابزار راست تراش خشن در جهت مخالف،یعنی راست به چپ باید به کار گرفته شود.
ابزارهای ظریف تراش
نوک یک ابزار ظریف تراش گردتر از نوک یک ابزار خشن تراش است.اگر لبه برشی این ابزار پس از سنگ زدن،با سنگ پرداخت کاری دستی پرداخت شود،سطح تراشکاری شده با این ابزار کاملاص صیقلی خواهد بود.برای ظریف تراشی با این ابزار باید عمق براده کم و سرعت پیشروی نیز کم باشد.همانند ابزارهای خشن تراش،این ابزار را نیز به صورت راست تراش و چپ تراش می توان آماده کرد.
پیشانی تراشی قطعه ای که بر روی گیره نظام بسته شده است.
یک ابزار برشی مناسب که نوک آن گردی کمی داشته باشد،برای پیشانی تراشی استفاده می گردد.ساپورت مرکب به اندازة 30 درجه به طرف راست چرخانده شده و بدنه ابزار برشی را با زاویه ای کمتر از 90 درجه نسبت به پیشانی قطعه کار تنظیم کنید.برای پیشانی تراشی،نوک ابزار باید دقیقاً در مرکز تنظیم گردد.ابزار برشی را با حرکت دادن ساپورت طولی به موضع تراشکاری جابجا کرده و ساپورت طولی را در این موضع قفل کنید.
پیشانی تراشی را می توان در هر دو جهت انجام داد.می توان نوک ابزار را در مرکز قطعه کار قرار داده و پیشروی را به طرف بیرون هدایت کرد و یا برعکس این.رایج است که ابزار را در مرکز قرار داده و پیشروی ابزار را به طرف بیرون انجام داد.اگر قطر قطعه کار بیشتر از (38 mm) “2/11 باشد،می توان از پیشروی اتوماتیک ابزار استفاده کرد.
با پیشروی ابزار پیشانی تراش از مرکز به طرف بیرون،کیفیت پرداخت سطحی خوبی به دست می آید.اگر نوک ابزار کمی بالاتر ار مرکز باشد،یک زائده کروی در مرکز قطعه کار باقی خواهد ماند.اگر نوک ابزار کمی پایین تر تنظیم شود،یک زائده استوانه ای در مرکز قطعه کار باقی می ماند.اگر زائده اضافی در پیشانی تراشی به وجود آید،باید نوک ابزار را تنظیم کرده و کار را مجدداً انجام داد.
روتراشی ساده و پله تراشی
روتراشی و پله تراشی یک قطعه که درون گیره نظام بسته شده،همانند قطعه ای که بین دو مرغک مهار شده است،انجام می شود.برای جلوگیری از خم شدن قطعه کار به هنگام روتراشی،لازم است قطعات بلند را ابتدا مته مرغک زده و سپس توسط مجموعه مرغک از طرف دیگر مهار نمود.
مخروط تراشی
قسمتی از یک قطعه کار را هنگامی مخروطی می نامند که قطر آن با یک نرخ ثابت در طول قطعه کار افزایش یا کاهش یابد.
مخروط تراشی با ساپورت مرکب
با این روش می توان هم مخروط داخلی و هم مخروط خارجی تراشید.طول مخروط تراشی در این روش محدود است،زیرا کورس حرکتی ساپورت مرکب محدود است.با توجه به اینکه صفحة مدرج زیر ساپورت مرکب بر حسب درجه مدرج شده دقت مخروط تراشی در این روش در حد درجه است و بنابراین شیب مورد نظر را باید به صورت درجه گرد کرد.یک جدول تبدیل زاویه به شیب در هر فوت ارائه شده است.
ماشین های تراش
اساسی ترین ماشین های ابزار محسوب می شود.ابزار برشی در ماشین تراش قابل کنترل است و می توان آن را در جهت طولی بر روی بستر ماشین و در جهت عرضی توسط ساپورت عرضی و یا تحت زاویه خاص به حرکت درآورد.
اندازه یک ماشین تراش
اندازه یک ماشین تراش بر اساس قطر کارگیر و طبق بستر ماشین تعیین می گردد.قطر کارگیر عبارت است از حداکثر قطر قطعه کار که می تواند بر روی بستر ماشین بچرخد.طول بستر یک ماشین تراش،به صورت کلی و از ابتدا تا انتهای آن در نظر گرفته می شود.
طول بستر یک ماشین تراش را نباید با طول کارگیر (حداکثر طول قطعه کار که بین مردمک و سه نظام قرار می گیرد) اشتباه گرفت.طول کارگیر عبارت است از طول بستر ماشین منهای طولهایی که توسط مجموعه مرغک و سه نظام اشغال می شود.
قسمت های اصلی ماشین تراش
وظیفه اصلی هر ماشین تراش،صرف نظر از میزان پیچیدگی آن،به گردش درآوردن قطعه کار در برابر لبه برشی یک ابزار می باشد.هر قطعه ای از ماشین تراش را می توان جزو یکی از مجموعه های زیر به حساب آورد:
مجموعه محرکه ماشین ابزار،
مجموعه نگهدارنده و گردش قطعه کار و
مجموعه نگهدارنده،محرکه و هدایت ابزار برشی.
سیستم محرکه یک ماشین تراش
در ماشین های تراش،قدرت موتور توسط یک گیربکس یا با استفاده از تسمه به مکانیزم محرکه ماشین منتقل می شود.سرعت گردش اسپیندل به روشهای زیر قابل تغییر است:
جا به جایی چرخ دنده ها در گیربکس.
تنظیم پولیهای تنظیم شونده به یک وضعیت جدید.
جا به جا کردن تسمه بر روی پولیهای مختلف.
کنترل سرعت به صورت هیدرولیکی
دسته بندی | فنی و مهندسی |
بازدید ها | 7 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 536 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 37 |
گزارش کاراموزی ابزار دقیق تراشکاری در 37 صفحه ورد قابل ویرایش
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه ای در مورد ابزار دقیق تراشکاری 1
آشنایی با مکان کارآموزی 3
ابزارهای برشی و نگهدارنده ابزار 3
ابزارهای ظریف تراش 4
پیشانی تراش قطعه ای.... 5
روتراشی 5
ماشین های تراش 6
قسمت های اصلی ماشین تراش 7
روش آج زنی 17
نتایج و پیشنهادات 18
انواع ماشین های فرز 19
تیغه فرزها 26
مقدمه ای در مورد ابزار دقیق تراشکاری
ابزار دقیق رشته جدیدی است که امروزه جای خود را در میان رشتهای دیگر در صنایع ایران باز می کند.
ابزار دقیق از سه قسمت اساسی زیر تشکیل شده است که عبارتد از :
?.اندازگیری ?.کنترل ?. محرکها(ادوات خروجی)
این سه مجموعه در کنار یکدیگر مکمل یک سیستمی به نام سیستمهای کنترل اتوماتیک می باشند که این سیستم کنترل اتوماتیک وظیفه انجام کنترل فرایندی را در یک مجموعه عملیاتی بر عهده دارد .
?.اندازه گیرها
قسمت اندازه گیر مقدار واقعی عنصر مورد نظر را اندازه گیری می کند.پارامترهای مختلفی در صنایع برای کنترل اندازه گیری می شود مهمترین پارامترهایی که در صنعت برای کنترل اندازه گیری می شوند عبارتند از :
?.اندازه گیری فشار measuroment of the pressure
?.اندازه گیری جریانات سیالات measuroment of the flow
?.اندازه گیری درجه حرارت measuroment of the temprature
?.اندازه گیری ارتفاع مایعات measuroment of the level
علاوه بر این پارامترهایی که در بالا ذکر شد عوامل دیگری برای اندازه گیری و کنترل وجود دارند و مهم هستند اما بعلت استفاده محدودتر از این پارامترها فقط به بیان نام آنها اکتفا می شود و در ادامه اگر فرصتی بود توضیحاتی در مورد آنها داده می شود این پارامترها عبارتند از :
اندازه گیری سرعت ـ اندازه گیری لرزش ـ آشکار سازهای دود و شعله ـ دستگاههای آنالایزر
?.کنترل کننده ها
قسمت دوم ابزار دقیق بخش کنترل می باشد در ابتدای شروع صنعت که کنترل بصورت امروزی نبود کنترل بوسیله عوامل انسانی انجام می شد سپس با پیشرفت علم سیستم کنترل اتوماتیک با بوجود آمدن ادوات نیوماتیکی (بادی) وارد مرحله جدیدی شد. بعد از مدتی با اختراع ترانزیستور استفاده از کارتهای الکترونیکی برای کنترل آغاز شد با بوجود آمدن این قطعات کنترلی استفاده از عوامل انسانی برای کنترل کمتر می شد.در ادامه پیشرفت علم کامپوترهای صنعتی با نام plc وارد صنعت شدند بوسیله این plc ها واحدها به آسانی کنترل می شدند وتغییرات نیز به آسانی در واحدها انجام می گرفت
امروزه کنترل کنندهای جدید تری بنام DCS (سیستم کنترل کننده توزیع پذیر) و کنترل کننده های فازی وظیفه کنترل را در واحدهای صنعتی بر عهده دارند.
?.محرکها (ادوات خروجی)
محرکها ادواتی هستند که سیگنال خروجی را از قسمت کنترل کننده می گیرد و متناسب با این سیگنالها عمل می کند. از عمده ادوات خروجی می توان به شیرهای کنترل و الکتروموتورها اشاره کرد. این ادوات با عملکرد خود باعث کنترل پارامترهای اندازه گیری شده در مقدار مطلوب و مورد نظر می شوند . این ادوات گستره تنوعی زیادی دارند که در بحث ادوات خروجی به توضیح در مورد آن خواهیم پرداخت.
تا این قسمت به معرفی اجمالی رشته ابزار دقیق پرداختیم و قسمتهای کاری مختلف این رشته گفته شد. از بخشهای دیگر وارد جزییات هر یک از بخشها می شویم و به توضیحات در مورد این ادوات می پردازیم.در ادامه با یک مثال به توضیح یک حلقه کنترلی برای کنترل دمای آب خروجی بویلر( دیگ بخار) توضیح داده می شود.
آشنایی کلی با مکان کارآموزی
در این مکان که شامل دستگاه ها و تجهیزات مختلف تراش و براده برداری می باشد انواع کارهای مختلفی از جمله تراش سیلندر – میل لنگ – شاتون – سر سیلندر – سوپاپ – یاتاقان و .... پولیش قطعات انواع ماشین های سبک و سنگین – سواری – کامیون – اتوبوس – کامیونت انجام می گیرد و نیز در این مکان تجهیزات و وسائل مختلفی از جمله میل لنگ تراش – شاتون تراش – سیلندر تراش – سرسیلندر تراش – پولیش دستگاه تراش – پرس- کف سرسیلندر تراش موجود می باشد، که انواع کارهای مربوط تراش و فیکس کردن قطعات مربوط به موتور را بر عهده می گیرد و همچنین این مکان صنعتی با بهره گیری از این تجهیزات که در نوع خود بهترین هستند باعث رضایت مشتریان را فراهم می آورد.
ابزارهای برشی و نگهدارندة ابزار
برای به کار گیری مؤثر از یک ماشین تراش،ماشین کار باید معلومات کافی دربارة ابزارهای برشی و تیز کدن آنها برای تراشکاری مواد مختلف داشته باشد.برای براده برداری از قطعه کار باید لبة برشی ابزار در تماس با قطعه کار در حال گردش قرار داده شود.در بسیاری موارد،از ابزارهای برشی یک لبه HSS برای براده برداری استفاده می شود.
ابزارهای برشی HSS کوچک را معمولاً در یک ابزار گیر می بندند.این گونه ابزارگیرها در مدلهای صاف،راست تراش و چپ تراش ساخته می شوند.برای تشخیص یک ابزار گیر راست تراش از چپ تراش،ابزار گیر را در دست گرفته و به نوک ابزار نگاه کنید.اگر نوک ابزار به طرف راست تمایل دارد،آن را راست تراش و اگر نوک آن به طرف چپ تمایل دارد،آن را چپ تراش می نامند.در اغلب ماشین های تراش از یک پایه ابزار گیر چند طرفه گردان برای نصب ابزار برشی استفاده می گردد.این پایه،برجک یا تارت(Turret) نیز نامیده می شود.پایه های ابزار گیر معمولاً چهار طرفه هستند و می توان حداکثر چهار ابزار برشی روی آن نصب کرد.با شل کردن اهرم گردان روی پایه می توان آن را چرخاند تا لبة برشی مورد نظر در موضع براده برداری قرار گیرد.سپس باید اهرم را مجدداً محکم نمود.
ابزارهای خشن تراش
وقتی در تراشکاری عمق براده برداری زیاد باشد و حجم براده زادی از قطعه کار برداشته شود،به این عمل خشن تراشی می گویند.در ابزارهای HSS خشن تراش،لبه برشی صاف است و نوک آن کمی گرد شده است.با این فرم لبه برشی می توان عمق براده زیادی را با سرعت پیشروی زیاد تراشکاری کرد.زاویه آزاد جانبی اندک در این ابزار سبب می شود که پشت لبة برشی بخوبی تقویت شده باشد.
واضح است که یک ابزار خشن و چپ تراش در جهت چپ به راست به خوبی براده برداری می کند.همجنین یک ابزار راست تراش خشن در جهت مخالف،یعنی راست به چپ باید به کار گرفته شود.
ابزارهای ظریف تراش
نوک یک ابزار ظریف تراش گردتر از نوک یک ابزار خشن تراش است.اگر لبه برشی این ابزار پس از سنگ زدن،با سنگ پرداخت کاری دستی پرداخت شود،سطح تراشکاری شده با این ابزار کاملاص صیقلی خواهد بود.برای ظریف تراشی با این ابزار باید عمق براده کم و سرعت پیشروی نیز کم باشد.همانند ابزارهای خشن تراش،این ابزار را نیز به صورت راست تراش و چپ تراش می توان آماده کرد.
پیشانی تراشی قطعه ای که بر روی گیره نظام بسته شده است.
یک ابزار برشی مناسب که نوک آن گردی کمی داشته باشد،برای پیشانی تراشی استفاده می گردد.ساپورت مرکب به اندازة 30 درجه به طرف راست چرخانده شده و بدنه ابزار برشی را با زاویه ای کمتر از 90 درجه نسبت به پیشانی قطعه کار تنظیم کنید.برای پیشانی تراشی،نوک ابزار باید دقیقاً در مرکز تنظیم گردد.ابزار برشی را با حرکت دادن ساپورت طولی به موضع تراشکاری جابجا کرده و ساپورت طولی را در این موضع قفل کنید.
پیشانی تراشی را می توان در هر دو جهت انجام داد.می توان نوک ابزار را در مرکز قطعه کار قرار داده و پیشروی را به طرف بیرون هدایت کرد و یا برعکس این.رایج است که ابزار را در مرکز قرار داده و پیشروی ابزار را به طرف بیرون انجام داد.اگر قطر قطعه کار بیشتر از (38 mm) “2/11 باشد،می توان از پیشروی اتوماتیک ابزار استفاده کرد.
با پیشروی ابزار پیشانی تراش از مرکز به طرف بیرون،کیفیت پرداخت سطحی خوبی به دست می آید.اگر نوک ابزار کمی بالاتر ار مرکز باشد،یک زائده کروی در مرکز قطعه کار باقی خواهد ماند.اگر نوک ابزار کمی پایین تر تنظیم شود،یک زائده استوانه ای در مرکز قطعه کار باقی می ماند.اگر زائده اضافی در پیشانی تراشی به وجود آید،باید نوک ابزار را تنظیم کرده و کار را مجدداً انجام داد.
2.سرعت گردش اسپیندل را آهسته و سرعت پیشروی را سریع انتخاب کنید،
3.ابزار آج زنی را بر روی پایه ابزار گیر نصب کنید و با استفاده از فلکه ساپورتعرضی آن را به جلو برانید تا بر روی قطعه کار قرار گیرد.در این وضعیت هر دو غلتک باید به طور یکنواخت روی قطعه کار تکیه داشته و سطح غلتکها موازی با محور طولی قطعه کار باشند،
4.ماشین را روشن کرده و به آرامی غلتکهای آج را بر روی سطح قطعه کار فشار دهید که نقوش آج کمی بر روی قطعه کار ظاهر شود.در صورت امکان باید پیشروی ابزار از طرف اسپیندل به طرف مرغک انجام شود.با درگیر کردن اهرم پیشروی اتوماتیک ساپورتطولی،به ابزار اجازه دهید که سرتاسر قطعه کار حرکت کند.به هنگام آج زنی از مقدار زیاد مایع برشی استفاده کنید،
5.هنگامی که ابزار آج زنی پیشروی خود را در طول قطعه کار تمام کرد،با معکوس کردن گردش اسپیندل به ابزار اجازه دهید در حالی که روی سطح قطعه کار درگیر است به نقطه شروع بازگردد.در این حالت با اعمال فشار مجدد به ابزار توسط فلکه ساپورتعرضی،عمق دندانه های آج را عمیق تر کنید و
6.پیشروی اتوماتیک ابزار در جهت طولی را تکرار کنید تا فر آجها به حد مطلوب برسد.
نتایج و پیشنهادات
آموخته های اینجانب در این مکان شامل یادگیری و شناخت انواع مختلف وسائل ماشین آلات مربوط به تراشکاری پولیش قطعات مختلف موتور، آشنایی با نحوه ی کا در محیط های صنعتی و رعایت نکات ایمنی هنگام کار در این محیط و کار کردن با ایمنی بر روی انواع دستگاه ها که هنگام کار با این تجهیزات با حداثر دقت و ایمنی اعمال گردد. آشنایی با نحوه کار با دستگاه ها و تراش قطعات مختلفی از جمله میل لنگ – سیلندر – سرسیلندر – شاتون – سوپاپ – پولیش و پرداخت قطعات با کیفیت پرداختی خوب کار با پرس – نحوه کار با ماشین تراش که انواع مختلف کارها با آن انجام می شود شامل تراش پیچ و مهره – تراش قطعات مخروط تراش – داخل تراش – تاب گیری قطعات و ... انجام می شود .
در ماشینهای فرز،یک تیغه فرز چند دندانه برروی قطعه کار می چرخد و براده برداری می کند.
هر یک از دندانه های تیغه فرز،براده کوچکی از سطح قطعه کار جدا می کند.
توسط ماشین فرز،عملیات براده برداری متنوعی می توان انجام داد. به عبارت بهتر یک ماشین فرز قادر است سطوح تخت،فرم دار،شیارها،حفره ها،رزوه ها،چرخدنده ها،مارپیچها و دیگر فرمها را بتراشد.
در میان ماشینهای ابزار،ماشینهای فرز از نظر شکل و قابلیت،بیشترین تنوع را دارند.
این ماشینها را می توان به خوبی به سیستم کنترل عددی کامپیوتری مجهز کرد.قطعه کار را می توان مستقیما بر روی میز ماشین فرز بست و یا آن را توسط فیکسچرهای متنوعی که معمولا به همراه ماشینهای فرز عرضه می شوند،روی میز ماشین مهار نمود.
انواع ماشینهای فرز
طبقه بندی ماشینهای فرز به چند گروه مشخص کار دشواری است،زیرا طراحی این ماشینها در همه موارد شباهتهایی با یکدیگر دارد.ولی از نقطه نظر کاربرد،می توان ماشینهای فرز را در دو گروه بزرگ طبقه بندی نمود:
ماشینهای فرز با میز ثابت و...ماشینهای فرز ستونی- زانویی.
هر دو گروه این ماشبنها در دو نوع،با اسپیندل افقی و با اسپیندل عمودی ساخته می شوند.در ماشینهای فرز با اسپیندل افقی محور نگهدارنده تیغه فرز به صورت افقی و و موازی با میز ماشین قرار گرفته است .
برای عملیات مختلف می توان ابزارهای مختلفی بر روی محور ابزار گیر نصب نمود.
در ماشینهای فرز عمودی،تیغه فرز،عمود بر صفحه میز ماشین نصب می شود.
البته در ماشینهای فرز عمودی،غالبا می توان اسپیندل را حول محور افقی چرخانده و در زاویه های مختلفی تنظیم و ثابت کرد.
ماشبنهای فرز با میز ثابت
در ماشینهای فرز با میز ثابت،میز ماشین یک ساختارصلب دارد وبه صورت یک پایه ثابت عمل می کند.البته در این ماشینها،میز ماشین تنها در راستای محورXبه چپ و راست حرکت می کند.
طول میز این ماشینها و کورس حرکت آن (m9.0-0.9)30-3می باشد.حرکت ابزار در جهات عمودی و عقب-جلو(محورهای ZوY)از طریق حرکت اسپیندل ماشین تامین می گردد.
ماشینهای فرز با میز ثابت نیز به نوبه خود به سه نوع عمودی،افقی و صفحه تراش تقسیم می شوند(ماشینهای فرز و صفحه تراش در وازه ای).
تنگستن کار باید تف جوش شده،نوعی از مواد فلزی بسیار سخت است.
تیغه فرزهای کار بایدی به روشهای متالورژی پودر ساخته می شوند. و کیفیت آنها برای ساخت ابزارهای برشی مناسب است.ابزارهای کار بایدی می توانند با سرعت برشی 3تا10برابر ابزارهای برشی HSS براده برداری کنند.
معمولا در ساخت تیغه فرزها،لبه های برشی ار تنگستن کار باید ساخته شوند،نه تمام بدنه ابزار.
لبه های برشی کار بایدی به دو روش لحیم کاری سخت و استفاده از اجزاء مکانیکی بر روی بدنه ابزارمحکم می شوند.
در تیغه فرزهای مدرن،اغلب از تکه های برشی قابل تعویض استفاده می شود.هر یک از این تکه های برشی،در هر گوشه یک لبه برشی وجود دارد.اگر یک لبه کند شود،به راحتی با چرخاندن تکه برشی می توان یک لبه برشی را برای براده برداری به کار گرفت.
تکه های برشی از جنس کار باید تف جوشی شده برای تعداد تولید زیاد و فرز کاری موادی با سطح پوسته دار نظیر چدن، فولاد ریختگی،برنز و امثال آن کارآیی بسیار خوبی دارند.
انواع تیغه فرزها و کاربرد آنها
ابزارهای شرح داده شده درزیر ،رایج ترین انواع تیغه فرزها هستند که کا ربرد هر یک از آنها نیز اندکی شرح داده شده است.
تیغه فرز انگشتی
تیغه فرزهای انگشتی برای تراشید ن شیارها،جاخارها،حفره ها و کارهای مشابه مورد استفاده قرار می گیرند.
لبه های برشی در این تیغه فرزها در سطح جانبی و سطح قاعده جلوی ابزار قرار دارند.
لبه های برشی در تیغه فرزهای انگشتی به صورت مستقیم یا مارپیچ ایجاد می شوند و به همین دلیل با شیارهای مستقیم یا با شیارهای مار پیچ خوانده می شوند.
همچنین دنباله تیغه فرزهای انگشتی ممکن است استوانه ای یا مخروطی باشد.
تیغه فرزهای انگشتی دنباله استوانه ای در دو نوع یک طرفه با دو طرفه عرضه می شوند.
اصطلاحهای راست گرد یا چپ گرد به جهت گردش تیغه فرزها برای براده برداری و یا جهت پیچش شیارهای مار پیچ تیغه فرز مربوط می شود.
هنگامی که به یک تیغه فرز انگشتی از طرف لبه های برشی جلوی آن نگاه کنید،اگر تیغه فرز راست گرد باشد،شیارهای آن در جهت گردش عقربه های ساعت پیچیده شده و اگر چپ گرد باشد،جهت پیچش شیارهای آن در خلاف جهت گردش عقربه های ساعت است.
تیغه فرزهای انگشتی سر کروی برای فرز کاری کپی (کپی تراشی در فرز کاری)،فرم تراشی باماشینهای فرز کامپیوتری،فرز کاری فرمهای قالبها،گرد کردن گوشه ها و دیگر کارهایی که به نحوی فرمهای گرد داشته باشند،به کار می روند.
با تیغه فرزهای انگشتی سر کروی می توان تا عمقی به اندازه نصف قطر تیغه فرز را یکباره براده برداری نمود.
تیغه فرزهای انگشتی از جنبه دیگر به انواع زیر تقسیم می شوند:
1-تیغه فرز انگشتی دو شیاره،که قادر هستند همانند یک مته درون یک قطعه کار توپر نفوذ کرده و سپس شروع به شیار تراشی یا عملیات براده برداری دیگر بپردازد.دو لبه برشی درسطح جانبی و سطح قاعده این تیغه فرز ایجاد شده که یکی از لبه های برشی سطح قاعده،تا مرکزادامه یافته است.
2-تیغه فرز انگشتی چند شیاره،که برای بغل تراشی استفاده می شوند.
این تیغه فرزها به دلیل تعداد لبه های برشی بیشتر،عمر بیشتری نسبت به تیغه فرزهای دو شیاره دارند و هنگام براده بردداری سطح پرداخت تری ایجاد می کنند،بنابر این اگر لازم نباشد تیغه فرز انگشتی،همانند مته به صورت عمودی در قطعه کار نفوذ کند.بهتر است از تیغه فرزهای انگشتی چند شیاره استفاده نمود.
تیغه فرز پیشانی بغل تراش
نظیر تیغه فرزهای انگشتی چند شیاره هستند ولی دنباله ندارند،قطورتر هستند و بر روی یک محور ابزار گیر نصب می شود.لبه های برشی این تیغه فرز نیز بر روی سطح جانبی و سطح قاعده قرار دارند.
این تیغه فرزها نیز در دو نوع راست گردو چپ گرد ساخته می شوند.
تیغه فرزهای پیشانی تراش
تیغه فرزهای پیشانی تراش صرفا برای براده برداری سطوح صاف موازی با سطح قاعده تیغه فرز طراحی شده اند.لبه های برشی این ابزار دوعمل خشن تراشی و ظریف تراشی را یکباره انجام می دهند.
این تیغه فرزها بزرگ وگران قیمت هستند.به همین علت معمولا تیغه فرزهای پیشانی تراش امروزی را با تکه های برشی قابل تعویض می سازند.
تیفچه های دوار نیز نوعی تیغه فرز پیشانی تراش محسوب می شوند،که در آنها یک ابزار برشی شبیه ابزار تراشکاری بر روی یک ابزار دوار بسته شده و مجموعه درون اسپیندل ماشین فرز قرار می گیرند.
تیغه فرزهای قابل نصب روی محور ابزار گیر افقی
تیغه فرزهایی که برای نصب روی محور ابزار گیر ماشینهای فرز افقی عرضه می شوند و کاربرد آنها بدین شرح هستند:
1-تیغه فرز های غلتکی
2-تیغه فرزهای بغل تراش
3-تیغه فرزهای جناغی
4-تیغه فرزهای اره ای
5-تیغه فرزهای فرم دار
دسته بندی | فنی و مهندسی |
بازدید ها | 6 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 190 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 99 |
گزارش کاراموزی برق,ابزار دقیق و سیستم کنترل در شرکت میسان در 99 صفحه ورد قابل ویرایش
فصل اول : آشنای کلی با مکان کار آموزی و شرکت میسان 4
فصل دوم : سیستم ها برقی ، باطری و شارژر 8
سیستم برقی 11
شناسایی دستگاه تست خط ارت 17
باطری و شارژر 34
نمایش گرها 37
قطع اضطراری هر دو شارژر 42
مشخصات فنی تابلو توزیع 47
فصل سوم : ابزار دقیق 53
اصطلاحات ابزار دقیق 56
جریان سنج مغناطیسی 66
اندازه گیری مقاومت 73
کلیبراسیون 89
فصل چهارم: سیستم کنترل و PLC 94
ساختار سیستم کنترل 99
کنترل کننده PLC 106
تنظیم آدرس کارت های ورودی و خروجی 111
فصل پنجم: نقشه و شکل های ضمیمه 118
مقدمه
با پیشرفت الکترونیک و ایجاد حوزه های تخصص نیاز به مهندسین تکنسین ها و طراحان در عرصه مختلف صنعتی فنی و مهندسی شرکت ها و کارخانجات روز به روز بیشتر می شود ارضاء این نیاز مستلزم تربیت و آموزش نیروی انسانی در دانشگاهها و مراکز آموزشی عالی می باشد .
ولی متاسفانه چون بیشتر در دانشگاهها درسها جنبه تئوری و غیره کاربردی دارد وجود واحدی به نام کار آموزی نیاز اساسی می باشد .
رفتن دانشجو به یک مرکز صنعتی باعث اتصال و ارتباط تئوری و عملی می شود البته به شرط اینکه دانشجو به مرکز صنعتی خوبی معرفی شود در صنعت بهترین مکان کار آموز جایی است که در آن پروژه احداث می شود .
در کار آموزی همین اینکه دانشجو با قسمت های یک مرکز صنعتی اعم از خدمات تولیدی نگهداری مفهوم برخی کلماتی مثل کارفرما پیمانکار ناظر و غیره آشنا می شود خود تجربه گرانبهایی است این مدت که اینجانب در کارآموزی به سرمی بردم با قسمت ها و موضوعات بسیار مختلفی سر و کار داشته ام که بعضا از آنها با رشته ام (الکترونیک)اصلا ارتباطی نداشت ولی تجربه بسیار خوبی بود در کل به نظر من کار آموزی نقطه عطف علم و عمل است که باید هر دانشجویی آنرا بگذراند .
جواد رضایی تابستان 84
این گزارش از پنج فصل تشکیل شده است که به طور اجمالی در زیر آمده است.
فصل اول : در این فصل در مورد اشنایی کلی با مکان کار آموزی و شرکت میسان توضیحاتی آمده است .
فصل دوم: در این فصل آشنایی کلی با سیستم برق کارگاه برخی ادوات و تجهیزات برقی نحوه کابل اندازی و شناسایی تابلو های برقی و باطری و شارژر می باشد .
فصل سوم : ابتدا آشنایی کلی با تجهیزات ابزار دقیق و اصطلاحات آن و اندازه گیری برخی کمیت ها مانند دما فشار و نیز طریقه کالبراسیون تجهیزات ابزار دقیق می باشد سپس شکل برخی ولو ها و ... آمده است
فصل چهارم : در این فصل به طور کلی از سیستم کنترل حاکم بر کارگاه که همان dcs می باشد بیان می شود و بعد در مورد PLC تغذیه آن و کارتهای آن و ... بحث می شود .
فصل پنجم : در این فسصل که فصل آخر می باشد برخی نقشه ها و دیاگرام تعدادی تابلو های توزیع که تشکیل از مدار فرمان و فرمان و مدار قدرت و مدار کنترل بانک خازنی و... م نیز یک نمونه دیتا شیب کالیبراسیون تجهیزا ابزار دقیق آمده است .
فصل دوم: سیستم های برقی ، باطری و شارژر
مقدمه:
برق ( electricity (:
برق صورتی از انرژی است که برای انسان بسیار مفید و دارای کارائی بسیار بالا است به طوری که اگر لحظه ای برق در جاهای حساس مثل نیروگاهها (اتمی – حرارتی و ... )، بیمارستانها و ... قطع شود فجایعی رخ می دهد که جبران نتایج آن گاه به سالها زمان و هزینه های هنگفت منجر می شود.
حال موضوع بحث ما پیرامون برقی است که در صنعت کاربرد دارد. هر چه قدر یک مرکز صنعتی پیشرفته تر و حساس تر باشد سیستم برقی و تغذیه آن نیز حساس تر است.
سیستم برق صنعتی مرکز (electrical industry center system ) :
برای آن که برق از محل تولید به مرکز مصرف برسد باید تغییراتی روی آن صورت گیرد این تغییرات مطابق مراحل زیر است:
ابتدا برق 63 kv و 20 kv از نیروی حرارتی شازند تولید و توسط خطوط انتقال فشار قوی به آن جا منتقل می شود در ابتدا ولتاژ 63 kv وارد پست اولیه شده و توسط ترانسفورماتورهای کاهنده پر قدرت تبدیل به 20 kv می شود. حال دو لاین 20 kv در اختیار داریم که هر دو وارد واحد توزیع برق MCC ( supply power electrical) شده که به نام MCC یک خوانده می شود.
بعد از آن لاین ورودی MCC تبدیل به سه لاین KV 20 0.4و دولاینKV 20 3.3 می شود. حال 5 لاین ولتاژ داریم که وارد MCC ( واحد توزیع برق ) شماره 2 شده خروجی تبدیل به 5 لاین KV 4. 0 می شود. از MCC شماره 2 به کلیه قسمتها برقی سه فاز با ولتاژ V 330 /400 توزیع می شود.
برای این که این بحث را بهتر دنبال کنیم بلوک دیاگرام سیستم برقی از تولید تا مصرف در صفحه بعد آمده است.
سیستم برقی: کل سیستم برقی از چند بخش تشکیل شده است.
که در این جا به توضیح موارد 1 و 2 می پردازیم:
1- سیستم روشنایی ( lighting )
2- سیستم ارت ( Earthtig )
3- سیستم مخابرات ( communication )
4- سیستم حفاظت کاتدیک ( cathodic protection )
5- حفاظت گرمایی ( Electronical Heat Trace )
1- سیستم مخابرات: این بخش از چهار قسمت عمده تقسیم شده است.
الف: تلفن آتش: این تلفن ها در محلهایی که احتمال آتش سوزی در آنها وجود دارد نصب شده است و مستقیماً قسمت آتش نشانی وصل شده است.
ب: تلفن: برای ارتباط با بخش های داخلی و اتاق کنترل این تلفن ها در محوطه نصب شده است.
پ: اسپیکر: سیستم پیجینک که در هر قسمت و ساختمان یک اسپیکر نصب شده است.
ت: intercom : دارای مصارف چند منظوره است هم تلفن ارتباطی با داخل و هم با بی سیم و هم با اتاق کنترل در ارتباط است.
دستورالعمل های کابل کشی :
در کابل کشی نکات زیر را باید مورد توجه قرار داد این موارد از تجربیات کاری بدست آمده است.
CablE Laying
1- تمام فایل ها باید بر طبق نوع کابل و راهنمایی های conduc که در طراحی مشخص شده است نصب شود.
2- کابل ها بر طبق نقشه طراحی کشیده می شوند.
3- شعاع خمش کابلها نباید از مقدار mic طراحی شده کمتر باشد.
4- در طی کابل کشی کابل ها نباید آسیب ببینند. برای این منظور قبل از پر کردن کانال ها و یا ثابت کردن نهایی یک چک توسط megohmmeter باید صورت گیرد.
5- کابل ها باید tag داشته باشند. ( منظور از tag همان شماره روی کابل است.)
6- به طور کلی کابل ها باید با سینی ها و کابل ها ثابت شوند.
7- ترمینال کابل ها باید به درستی نصب شود.
8- کابل های خاکی باید به درستی پوشیده شوند.
9- کابل ها باید به وسیله ( equipment مخصوص به خود وصل شده باشند.
10- کابل ها به دیوارها و سقف ها باید به درستی محکم شوند و جایی که مواد قابل اشتغال انتشار دارند و آتش و مواد سوختنی و ...... هستند باید محافظت شوند.
11- کابل ها و هدایت کننده ها باید شماره شناسایی داشته باشند.
12- تمام کابل ها و هادی ها باید به درستی در ترمینال ها و jB ها متصل شوند.
13- تمام کابل ها و هدایت کننده ها باید به Panel و jB محکم شوند.
کابل اندازه ای در تاسیسات صنعتی :
برای کابل کشی در تاسیسات صنعتی باید از اصول و برنامه ای خاص استفاده کرد کابل ها باید از روی سینی های فولادی عبور داده شوند در کابل کشی و چگونگی سینی ها و لدرها و ......... باید نکات زیر در نظر گرفته شود:
Cable ladder / Tray / conduit
1- سینی ها و sapporte : cordait های حفاظتی باید به طور صحیح نصب شوند و از منبع گرمایی با یک فاصله ردیف شوند و بایست به منبع گرمایی ( source heat ) shield شوند.
2- شعاع خم conduit ها نباید کمتر از مینیمم شعاع خود کاندویت باشد.
3- انتهای آزاد conduit ها نباید خاری داشته باشد تا به کابل ها صدمه بزند.
4- پیچ و مهره هایی که برای بسته شده کاندویت ها به کار می روند باید محکم بسته شوند و روغن کاری شوند.
5- کاندویت ها و لوله هایی که استفاده نمی شوند باید داخل آنها تمیز باشد و سر آنها محکم نباشد.
6- برای جاهایی که لازم است conduit ها و سینی ها ladder در برابر خوردگی باید انجام شود.
7- کابل های داخلی در تابلوها و جعبه و equitment ها باید خوب بسته شوند و توسط گلند محکم شوند.
حفاظت کاتدی (cathodic proteoction system ) : در سیستم لوله کشی زیر زمینی برای این که لوله ها حالت خوردگی پیدا نکنند و زنگ نزنند از سیستمی تحت عنوان حفاظت کاتدی استفاده می شود. چگونگی کار این سیستم را در این جا مورد بحث و بررسی قرار می دهیم این حفاظت برای جلوگیری از خورده شدن لوله های under ground استفاده می شود.
کلید ( CHARGER ON/ OFF):
توسط این کلید می توان AC ورودی شارژرها را قطع و وصل نمود. در شرایط عملکرد عادی این کلید باید در وضعیت وصل باشد. در صورت قطع این کلید نمایشگر CHARGE FAIL در پانل نمایشگر شارژر مربوطه با اندکی تأخیر روشن خواهد شد و در نتیجه عمل شارژر باطری ها و تغدیه بار توسط شارژر دیگر انجام می پذیرد.
کلیدCHARGER RESET) ):
با وقوع اضافه ولتاژ در خروجی یکسوساز، فرمان گیت تریستورها توسط مدار کنترل الکترونیک قطع و نمایشگرهای DC HIGHVOLTAGE و CHARGER FAIL روشن می گردند. در صورت برطرف اشکال، با فشردن کلید، RESET CHARGER ، نمایشگرهای فوق الذکر خاموش شده و فرمان برای گیت تریستورها ارسال می گردد. ( تا زمانی که اشکال فوق برطرف نشده باطریها توسط شارژر دیگر شارژ و تغذیه می گردند. )
کلیدINITDAL / AUTO ) ):
توسط این کلید می توان شارژرها را در یکی از دو وضعیت شارژ اتوماتیک و یا
INITDAL قرار داد. درحالتINITDAL توسط پتانسیومتر INITDAL CHARGING روی پانل نمایشگر شارژرها، امکان تغییر جریان شارژ باطری ها را در محدوده 0 تا 0.3C5 وجود دارد. در صورتی که ولتاژ باطری ها به حداکثر ولتاژ شارژر اولیه (1065V/Cell ) برسد، شارژر به صورت خودکار به حالت شارژ اتوماتیک می رود. توجه داشته باشید که این عمل در صورتی قابل اجراست که شارژ در وضعیت( ONLOAD) نباشد.
کلیدFLOAT/ AUTO/ QUICK) ):
این کلید دارای سه حالت 1- شناوری، 2- اتوماتیک، 3- سریع می باشد.
در حالت 1 شارژر به طور دائم در وضعیت شارژ شناور قرار خواهد گرفت.
در حالت 2، شارژر با توجه به شرایط باطری می تواند در دو وضعیت شارژ شناور یا شارژ تعادل قرار گیرد. و در وضعیت 3 که کلید برگشت پذیر است، با تنظیم Timer شارژر به صورت تعادلی ( سریع ) در مدت زمان تعیین شده باطری ها را شارژر نمود و سپس به حالت Float ( شناور ) به صورت اتوماتیک برمی گردد. این تایمر به صورت الکترونیکی بوده و در روی برد کنترل شارژر تعبیه گردیده است. clock این تایمر که با پتانسیومتر P22 تنظیم می گردد و مقدار زمان با JUMPER ، ( J5 ) می تواند از 42 ثانیه تا حدود 24 ساعت (42*2n-1) به صورت پله ای تنظیم گردد. همچنین شارژر دارای تایمر الکترونیکی دیگری نیز هست. این تایمر هنگامی که AC FAULT برای مدت مشخصی ( قابل تنظیم با J6 ) وجود داشته باشد، شارژر را به مد می برد. لازم به توضیح است که clock این تایمر نیز با همان P22 تنظیم می گردد.
کلید AIRM RESET )):
این کلید صرفاً برای قطع صدای آلارم در هنگام تعمیرات یا زمان کاهش بیش از حد ولتاژ باطری ها، استفاده می شود.
قطع اضطراری دستگاه (EMERGENCY SHUTDOWN ):
قطع اضطراری دستگاه ) RESTART OPERATION ):
در صورت نیاز به قطع اضطراری کل دستگاه، بایستی مراحل زیر به ترتیب اجرا گردند:
کلیدهای ON/ OFF CHARGER و Q1 و Q2 و فیوز قطع باطری ها (F20) در تابلوهای شارژر را قطع کنید.
قطع اضطراری هر دو شارژر
در صورت نیاز به قطع اضطراری هر دو شارژر و موجود بودن تغذیه DC ، برای جلوگیری از قطع تغذیه بار می توان به صورت ذیل عمل نمود.
- کلیدهای ON/ OFF CHARGER و Q1 را در تابلوهای شارژرها را قطع کنید . در این صورت بار از طریق باطری ها تغذیه شده و شارژرها از روی بار و باطری جدا می گردند.
راه اندازی مجدد دستگاه (RESTART OPERATION ):
جهت راه اندازی مجدد دستگاه پس از قطع اضطراری آن بایستی مراحل ذیل به ترتیب اجرا گردد:
- کلیدهای قطع باطری ها F20 در تابلوهای شارژر وصل شوند.
- کلیدهای Q1 و Q2 را در تابلوهای شارژر وصل کنید.
- با وصل کلید ON/ OFF CHARGERروی شارژرها آنها را روشن نماید.
روش کار با دستگاه (operation Insructions ):
توضیح عمومی عملکرد:
عملکرد در شرایط عادی:
دستگاه منبع تغذیه بدون وقفه جریان مستقیم DC NO BREAK SYSTEM شامل دو شارژر، دو مجموع باطری و تابلوی توزیع است. در شرایط عادی یکی از شارژرها به عنوان شارژر اصلی ON LOAD انتخاب شده و تابلوی توزیع DC و دو مجموعه باطری را تغذیه می نماید و شارژر دیگر به صورت ذخیره
" Stand by " قرار می گیرد. در صورت بروز اشکال در شارژر اصلی، شارژر ذخیره، نقش شارژر ON LOAD را پیدا می کند و تابلوی توزیع DC را تغذیه می نماید. در این حالت دو مجموعه باطری توسط شارژر ذخیره شارژر می شود.
عملکرد در شرایط قطع تغذیه:
در شرایط قطع تغذیه متناوب ورودی، دو مجموعه باطری به طور موازی عمل نموده و بار را تغذیه می نماید. در صورتی که قطع تغذیه ادادمه یابد و ولتاژ باطری ها ادامه یابد، آلارم صوتی فعال می شود.
- پتانسیل سنج (Potentiometer ):
چنان چه اختلاف پتانسیل فرا ولت را به دو سر سیمی به طول 100 سانتی متر وصل کنیم افت ولتاژ در هر سانتی متر طول سیم 15 میلی ولت خواهد بود شکل) 3-16 الف)
حال اگر از این سیم برای اندازه گیری نیروی محرکه ترموکوپل استفاده شود نقطه تعادل خیلی به نقطه A نزدیک خواهد بود. چنان چه مقاومت R3 را درانتهای دیگر سیم و نزدیک نقطه 5 قرار دهیم و مقدار آن را طوری انتخاب کنیم که افت ولتاژ در یک سانتی متر سیم به مقدار زیادی کاهش پیدا کند، افت ولتاژ در طول سیم می تواند با نیروی محرکه ترموکوپل برابر گردد. شکل ( 3-16 ب) و به این ترتیب نیروی محرکه ایجاد شده در ترموکوپل را با دقت بیشتری می توان اندازه گرفت.
در پاره ای از اندازه گیری ها ضرورت ندارد که دما را از دمای نقطه سرد به 50 اندازه گیری نمود و فقط اندازه گیری دما در یک محدوده معینی مورد نظر است حال چنان چه در مدار پتانسیل سنج مقاومتی مانند R2 به انتهای A سیم متصل گردد شکل (3-16 ج) به طوری که افت پتانسیل در R2 برابر باشد با نیروی مخرکه ترموکوپل وقتی که نقطه گرم در دمای T1 باشد و و افت پتانسیل در مقاومت R2 و سیم S برابر با نیروی محرکه ترموکوپل وقتی که نقطه گرم در دمای T2 قرار گیرد به این ترتیب محل نقطه تعادل در روی سیم S نمایش دمای نقطه گرم بین T1
و T2 خواهد بود. به عبارت دیگر حد اندازه گیری وسیله از T1 تا T2 است.
به طوری که قبلاً ذکر شد افزایش دمای محیط وسیله اندازه گیری یا نقطه سرد موجب کاهش نیروی محرکه ترموکوپل می گردد برای جبران این پدیده در مقاومت R4 و R5 را به نقاط D و E متصل می کند. (شکل 3-16 د)
چنان چه R2 و R3 و R4 از فلزی باشند که ضریب حرارتی آن بسیار کم بوده و R4 از فلزی مانند نیکل که مقاومت آن با افزایش دما بالا می رود ساخته شده باشد در این حالت با بالا رفتن دمای محیط وسیله اندازه گیری مقدار مقاومت R4 افزایش یافته و نقطه F نسبت به نقطه D در پتانسیل پایین تری قرار می گیرد و موجب می شود که نقطه تعادل C در محل بالاتری روی سیم S قرار گیرد. به این ترتیب مقدار پتانسیل کمی به نیروی محرکه ترموکوپل اضافه می شود که برابر خواهد بود با نیروی محرکه از دست رفته ترموکوپل در اثر بالا رفتن دمای محیط وسیله اندازه گیری ( دمای نقطه سرد )
حال چنان چه مقاومت R4 و نقطه سر در یک محفظه قرار داشته باشند و ترموکوپل دارای ویژگی خطی بین دما و نیروی محرکه باشد این نحوه جبران تغییرات دما بسیار دقیق خواهد بود.
دسته بندی | فنی و مهندسی |
بازدید ها | 5 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 190 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 99 |
گزارش کاراموزی برق,ابزار دقیق و سیستم کنترل در شرکت میسان در 99 صفحه ورد قابل ویرایش
فصل اول : آشنای کلی با مکان کار آموزی و شرکت میسان 4
فصل دوم : سیستم ها برقی ، باطری و شارژر 8
سیستم برقی 11
شناسایی دستگاه تست خط ارت 17
باطری و شارژر 34
نمایش گرها 37
قطع اضطراری هر دو شارژر 42
مشخصات فنی تابلو توزیع 47
فصل سوم : ابزار دقیق 53
اصطلاحات ابزار دقیق 56
جریان سنج مغناطیسی 66
اندازه گیری مقاومت 73
کلیبراسیون 89
فصل چهارم: سیستم کنترل و PLC 94
ساختار سیستم کنترل 99
کنترل کننده PLC 106
تنظیم آدرس کارت های ورودی و خروجی 111
فصل پنجم: نقشه و شکل های ضمیمه 118
مقدمه
با پیشرفت الکترونیک و ایجاد حوزه های تخصص نیاز به مهندسین تکنسین ها و طراحان در عرصه مختلف صنعتی فنی و مهندسی شرکت ها و کارخانجات روز به روز بیشتر می شود ارضاء این نیاز مستلزم تربیت و آموزش نیروی انسانی در دانشگاهها و مراکز آموزشی عالی می باشد .
ولی متاسفانه چون بیشتر در دانشگاهها درسها جنبه تئوری و غیره کاربردی دارد وجود واحدی به نام کار آموزی نیاز اساسی می باشد .
رفتن دانشجو به یک مرکز صنعتی باعث اتصال و ارتباط تئوری و عملی می شود البته به شرط اینکه دانشجو به مرکز صنعتی خوبی معرفی شود در صنعت بهترین مکان کار آموز جایی است که در آن پروژه احداث می شود .
در کار آموزی همین اینکه دانشجو با قسمت های یک مرکز صنعتی اعم از خدمات تولیدی نگهداری مفهوم برخی کلماتی مثل کارفرما پیمانکار ناظر و غیره آشنا می شود خود تجربه گرانبهایی است این مدت که اینجانب در کارآموزی به سرمی بردم با قسمت ها و موضوعات بسیار مختلفی سر و کار داشته ام که بعضا از آنها با رشته ام (الکترونیک)اصلا ارتباطی نداشت ولی تجربه بسیار خوبی بود در کل به نظر من کار آموزی نقطه عطف علم و عمل است که باید هر دانشجویی آنرا بگذراند .
جواد رضایی تابستان 84
این گزارش از پنج فصل تشکیل شده است که به طور اجمالی در زیر آمده است.
فصل اول : در این فصل در مورد اشنایی کلی با مکان کار آموزی و شرکت میسان توضیحاتی آمده است .
فصل دوم: در این فصل آشنایی کلی با سیستم برق کارگاه برخی ادوات و تجهیزات برقی نحوه کابل اندازی و شناسایی تابلو های برقی و باطری و شارژر می باشد .
فصل سوم : ابتدا آشنایی کلی با تجهیزات ابزار دقیق و اصطلاحات آن و اندازه گیری برخی کمیت ها مانند دما فشار و نیز طریقه کالبراسیون تجهیزات ابزار دقیق می باشد سپس شکل برخی ولو ها و ... آمده است
فصل چهارم : در این فصل به طور کلی از سیستم کنترل حاکم بر کارگاه که همان dcs می باشد بیان می شود و بعد در مورد PLC تغذیه آن و کارتهای آن و ... بحث می شود .
فصل پنجم : در این فسصل که فصل آخر می باشد برخی نقشه ها و دیاگرام تعدادی تابلو های توزیع که تشکیل از مدار فرمان و فرمان و مدار قدرت و مدار کنترل بانک خازنی و... م نیز یک نمونه دیتا شیب کالیبراسیون تجهیزا ابزار دقیق آمده است .
فصل دوم: سیستم های برقی ، باطری و شارژر
مقدمه:
برق ( electricity (:
برق صورتی از انرژی است که برای انسان بسیار مفید و دارای کارائی بسیار بالا است به طوری که اگر لحظه ای برق در جاهای حساس مثل نیروگاهها (اتمی – حرارتی و ... )، بیمارستانها و ... قطع شود فجایعی رخ می دهد که جبران نتایج آن گاه به سالها زمان و هزینه های هنگفت منجر می شود.
حال موضوع بحث ما پیرامون برقی است که در صنعت کاربرد دارد. هر چه قدر یک مرکز صنعتی پیشرفته تر و حساس تر باشد سیستم برقی و تغذیه آن نیز حساس تر است.
سیستم برق صنعتی مرکز (electrical industry center system ) :
برای آن که برق از محل تولید به مرکز مصرف برسد باید تغییراتی روی آن صورت گیرد این تغییرات مطابق مراحل زیر است:
ابتدا برق 63 kv و 20 kv از نیروی حرارتی شازند تولید و توسط خطوط انتقال فشار قوی به آن جا منتقل می شود در ابتدا ولتاژ 63 kv وارد پست اولیه شده و توسط ترانسفورماتورهای کاهنده پر قدرت تبدیل به 20 kv می شود. حال دو لاین 20 kv در اختیار داریم که هر دو وارد واحد توزیع برق MCC ( supply power electrical) شده که به نام MCC یک خوانده می شود.
بعد از آن لاین ورودی MCC تبدیل به سه لاین KV 20 0.4و دولاینKV 20 3.3 می شود. حال 5 لاین ولتاژ داریم که وارد MCC ( واحد توزیع برق ) شماره 2 شده خروجی تبدیل به 5 لاین KV 4. 0 می شود. از MCC شماره 2 به کلیه قسمتها برقی سه فاز با ولتاژ V 330 /400 توزیع می شود.
برای این که این بحث را بهتر دنبال کنیم بلوک دیاگرام سیستم برقی از تولید تا مصرف در صفحه بعد آمده است.
سیستم برقی: کل سیستم برقی از چند بخش تشکیل شده است.
که در این جا به توضیح موارد 1 و 2 می پردازیم:
1- سیستم روشنایی ( lighting )
2- سیستم ارت ( Earthtig )
3- سیستم مخابرات ( communication )
4- سیستم حفاظت کاتدیک ( cathodic protection )
5- حفاظت گرمایی ( Electronical Heat Trace )
1- سیستم مخابرات: این بخش از چهار قسمت عمده تقسیم شده است.
الف: تلفن آتش: این تلفن ها در محلهایی که احتمال آتش سوزی در آنها وجود دارد نصب شده است و مستقیماً قسمت آتش نشانی وصل شده است.
ب: تلفن: برای ارتباط با بخش های داخلی و اتاق کنترل این تلفن ها در محوطه نصب شده است.
پ: اسپیکر: سیستم پیجینک که در هر قسمت و ساختمان یک اسپیکر نصب شده است.
ت: intercom : دارای مصارف چند منظوره است هم تلفن ارتباطی با داخل و هم با بی سیم و هم با اتاق کنترل در ارتباط است.
دستورالعمل های کابل کشی :
در کابل کشی نکات زیر را باید مورد توجه قرار داد این موارد از تجربیات کاری بدست آمده است.
CablE Laying
1- تمام فایل ها باید بر طبق نوع کابل و راهنمایی های conduc که در طراحی مشخص شده است نصب شود.
2- کابل ها بر طبق نقشه طراحی کشیده می شوند.
3- شعاع خمش کابلها نباید از مقدار mic طراحی شده کمتر باشد.
4- در طی کابل کشی کابل ها نباید آسیب ببینند. برای این منظور قبل از پر کردن کانال ها و یا ثابت کردن نهایی یک چک توسط megohmmeter باید صورت گیرد.
5- کابل ها باید tag داشته باشند. ( منظور از tag همان شماره روی کابل است.)
6- به طور کلی کابل ها باید با سینی ها و کابل ها ثابت شوند.
7- ترمینال کابل ها باید به درستی نصب شود.
8- کابل های خاکی باید به درستی پوشیده شوند.
9- کابل ها باید به وسیله ( equipment مخصوص به خود وصل شده باشند.
10- کابل ها به دیوارها و سقف ها باید به درستی محکم شوند و جایی که مواد قابل اشتغال انتشار دارند و آتش و مواد سوختنی و ...... هستند باید محافظت شوند.
11- کابل ها و هدایت کننده ها باید شماره شناسایی داشته باشند.
12- تمام کابل ها و هادی ها باید به درستی در ترمینال ها و jB ها متصل شوند.
13- تمام کابل ها و هدایت کننده ها باید به Panel و jB محکم شوند.
کابل اندازه ای در تاسیسات صنعتی :
برای کابل کشی در تاسیسات صنعتی باید از اصول و برنامه ای خاص استفاده کرد کابل ها باید از روی سینی های فولادی عبور داده شوند در کابل کشی و چگونگی سینی ها و لدرها و ......... باید نکات زیر در نظر گرفته شود:
Cable ladder / Tray / conduit
1- سینی ها و sapporte : cordait های حفاظتی باید به طور صحیح نصب شوند و از منبع گرمایی با یک فاصله ردیف شوند و بایست به منبع گرمایی ( source heat ) shield شوند.
2- شعاع خم conduit ها نباید کمتر از مینیمم شعاع خود کاندویت باشد.
3- انتهای آزاد conduit ها نباید خاری داشته باشد تا به کابل ها صدمه بزند.
4- پیچ و مهره هایی که برای بسته شده کاندویت ها به کار می روند باید محکم بسته شوند و روغن کاری شوند.
5- کاندویت ها و لوله هایی که استفاده نمی شوند باید داخل آنها تمیز باشد و سر آنها محکم نباشد.
6- برای جاهایی که لازم است conduit ها و سینی ها ladder در برابر خوردگی باید انجام شود.
7- کابل های داخلی در تابلوها و جعبه و equitment ها باید خوب بسته شوند و توسط گلند محکم شوند.
حفاظت کاتدی (cathodic proteoction system ) : در سیستم لوله کشی زیر زمینی برای این که لوله ها حالت خوردگی پیدا نکنند و زنگ نزنند از سیستمی تحت عنوان حفاظت کاتدی استفاده می شود. چگونگی کار این سیستم را در این جا مورد بحث و بررسی قرار می دهیم این حفاظت برای جلوگیری از خورده شدن لوله های under ground استفاده می شود.
کلید ( CHARGER ON/ OFF):
توسط این کلید می توان AC ورودی شارژرها را قطع و وصل نمود. در شرایط عملکرد عادی این کلید باید در وضعیت وصل باشد. در صورت قطع این کلید نمایشگر CHARGE FAIL در پانل نمایشگر شارژر مربوطه با اندکی تأخیر روشن خواهد شد و در نتیجه عمل شارژر باطری ها و تغدیه بار توسط شارژر دیگر انجام می پذیرد.
کلیدCHARGER RESET) ):
با وقوع اضافه ولتاژ در خروجی یکسوساز، فرمان گیت تریستورها توسط مدار کنترل الکترونیک قطع و نمایشگرهای DC HIGHVOLTAGE و CHARGER FAIL روشن می گردند. در صورت برطرف اشکال، با فشردن کلید، RESET CHARGER ، نمایشگرهای فوق الذکر خاموش شده و فرمان برای گیت تریستورها ارسال می گردد. ( تا زمانی که اشکال فوق برطرف نشده باطریها توسط شارژر دیگر شارژ و تغذیه می گردند. )
کلیدINITDAL / AUTO ) ):
توسط این کلید می توان شارژرها را در یکی از دو وضعیت شارژ اتوماتیک و یا
INITDAL قرار داد. درحالتINITDAL توسط پتانسیومتر INITDAL CHARGING روی پانل نمایشگر شارژرها، امکان تغییر جریان شارژ باطری ها را در محدوده 0 تا 0.3C5 وجود دارد. در صورتی که ولتاژ باطری ها به حداکثر ولتاژ شارژر اولیه (1065V/Cell ) برسد، شارژر به صورت خودکار به حالت شارژ اتوماتیک می رود. توجه داشته باشید که این عمل در صورتی قابل اجراست که شارژ در وضعیت( ONLOAD) نباشد.
کلیدFLOAT/ AUTO/ QUICK) ):
این کلید دارای سه حالت 1- شناوری، 2- اتوماتیک، 3- سریع می باشد.
در حالت 1 شارژر به طور دائم در وضعیت شارژ شناور قرار خواهد گرفت.
در حالت 2، شارژر با توجه به شرایط باطری می تواند در دو وضعیت شارژ شناور یا شارژ تعادل قرار گیرد. و در وضعیت 3 که کلید برگشت پذیر است، با تنظیم Timer شارژر به صورت تعادلی ( سریع ) در مدت زمان تعیین شده باطری ها را شارژر نمود و سپس به حالت Float ( شناور ) به صورت اتوماتیک برمی گردد. این تایمر به صورت الکترونیکی بوده و در روی برد کنترل شارژر تعبیه گردیده است. clock این تایمر که با پتانسیومتر P22 تنظیم می گردد و مقدار زمان با JUMPER ، ( J5 ) می تواند از 42 ثانیه تا حدود 24 ساعت (42*2n-1) به صورت پله ای تنظیم گردد. همچنین شارژر دارای تایمر الکترونیکی دیگری نیز هست. این تایمر هنگامی که AC FAULT برای مدت مشخصی ( قابل تنظیم با J6 ) وجود داشته باشد، شارژر را به مد می برد. لازم به توضیح است که clock این تایمر نیز با همان P22 تنظیم می گردد.
کلید AIRM RESET )):
این کلید صرفاً برای قطع صدای آلارم در هنگام تعمیرات یا زمان کاهش بیش از حد ولتاژ باطری ها، استفاده می شود.
قطع اضطراری دستگاه (EMERGENCY SHUTDOWN ):
قطع اضطراری دستگاه ) RESTART OPERATION ):
در صورت نیاز به قطع اضطراری کل دستگاه، بایستی مراحل زیر به ترتیب اجرا گردند:
کلیدهای ON/ OFF CHARGER و Q1 و Q2 و فیوز قطع باطری ها (F20) در تابلوهای شارژر را قطع کنید.
قطع اضطراری هر دو شارژر
در صورت نیاز به قطع اضطراری هر دو شارژر و موجود بودن تغذیه DC ، برای جلوگیری از قطع تغذیه بار می توان به صورت ذیل عمل نمود.
- کلیدهای ON/ OFF CHARGER و Q1 را در تابلوهای شارژرها را قطع کنید . در این صورت بار از طریق باطری ها تغذیه شده و شارژرها از روی بار و باطری جدا می گردند.
راه اندازی مجدد دستگاه (RESTART OPERATION ):
جهت راه اندازی مجدد دستگاه پس از قطع اضطراری آن بایستی مراحل ذیل به ترتیب اجرا گردد:
- کلیدهای قطع باطری ها F20 در تابلوهای شارژر وصل شوند.
- کلیدهای Q1 و Q2 را در تابلوهای شارژر وصل کنید.
- با وصل کلید ON/ OFF CHARGERروی شارژرها آنها را روشن نماید.
روش کار با دستگاه (operation Insructions ):
توضیح عمومی عملکرد:
عملکرد در شرایط عادی:
دستگاه منبع تغذیه بدون وقفه جریان مستقیم DC NO BREAK SYSTEM شامل دو شارژر، دو مجموع باطری و تابلوی توزیع است. در شرایط عادی یکی از شارژرها به عنوان شارژر اصلی ON LOAD انتخاب شده و تابلوی توزیع DC و دو مجموعه باطری را تغذیه می نماید و شارژر دیگر به صورت ذخیره
" Stand by " قرار می گیرد. در صورت بروز اشکال در شارژر اصلی، شارژر ذخیره، نقش شارژر ON LOAD را پیدا می کند و تابلوی توزیع DC را تغذیه می نماید. در این حالت دو مجموعه باطری توسط شارژر ذخیره شارژر می شود.
عملکرد در شرایط قطع تغذیه:
در شرایط قطع تغذیه متناوب ورودی، دو مجموعه باطری به طور موازی عمل نموده و بار را تغذیه می نماید. در صورتی که قطع تغذیه ادادمه یابد و ولتاژ باطری ها ادامه یابد، آلارم صوتی فعال می شود.
- پتانسیل سنج (Potentiometer ):
چنان چه اختلاف پتانسیل فرا ولت را به دو سر سیمی به طول 100 سانتی متر وصل کنیم افت ولتاژ در هر سانتی متر طول سیم 15 میلی ولت خواهد بود شکل) 3-16 الف)
حال اگر از این سیم برای اندازه گیری نیروی محرکه ترموکوپل استفاده شود نقطه تعادل خیلی به نقطه A نزدیک خواهد بود. چنان چه مقاومت R3 را درانتهای دیگر سیم و نزدیک نقطه 5 قرار دهیم و مقدار آن را طوری انتخاب کنیم که افت ولتاژ در یک سانتی متر سیم به مقدار زیادی کاهش پیدا کند، افت ولتاژ در طول سیم می تواند با نیروی محرکه ترموکوپل برابر گردد. شکل ( 3-16 ب) و به این ترتیب نیروی محرکه ایجاد شده در ترموکوپل را با دقت بیشتری می توان اندازه گرفت.
در پاره ای از اندازه گیری ها ضرورت ندارد که دما را از دمای نقطه سرد به 50 اندازه گیری نمود و فقط اندازه گیری دما در یک محدوده معینی مورد نظر است حال چنان چه در مدار پتانسیل سنج مقاومتی مانند R2 به انتهای A سیم متصل گردد شکل (3-16 ج) به طوری که افت پتانسیل در R2 برابر باشد با نیروی مخرکه ترموکوپل وقتی که نقطه گرم در دمای T1 باشد و و افت پتانسیل در مقاومت R2 و سیم S برابر با نیروی محرکه ترموکوپل وقتی که نقطه گرم در دمای T2 قرار گیرد به این ترتیب محل نقطه تعادل در روی سیم S نمایش دمای نقطه گرم بین T1
و T2 خواهد بود. به عبارت دیگر حد اندازه گیری وسیله از T1 تا T2 است.
به طوری که قبلاً ذکر شد افزایش دمای محیط وسیله اندازه گیری یا نقطه سرد موجب کاهش نیروی محرکه ترموکوپل می گردد برای جبران این پدیده در مقاومت R4 و R5 را به نقاط D و E متصل می کند. (شکل 3-16 د)
چنان چه R2 و R3 و R4 از فلزی باشند که ضریب حرارتی آن بسیار کم بوده و R4 از فلزی مانند نیکل که مقاومت آن با افزایش دما بالا می رود ساخته شده باشد در این حالت با بالا رفتن دمای محیط وسیله اندازه گیری مقدار مقاومت R4 افزایش یافته و نقطه F نسبت به نقطه D در پتانسیل پایین تری قرار می گیرد و موجب می شود که نقطه تعادل C در محل بالاتری روی سیم S قرار گیرد. به این ترتیب مقدار پتانسیل کمی به نیروی محرکه ترموکوپل اضافه می شود که برابر خواهد بود با نیروی محرکه از دست رفته ترموکوپل در اثر بالا رفتن دمای محیط وسیله اندازه گیری ( دمای نقطه سرد )
حال چنان چه مقاومت R4 و نقطه سر در یک محفظه قرار داشته باشند و ترموکوپل دارای ویژگی خطی بین دما و نیروی محرکه باشد این نحوه جبران تغییرات دما بسیار دقیق خواهد بود.